Giorgos Tsiridis’in Utrecht Üniversitesi için hazırladığı “Southern Europe in Comparative Perspective: Democratic Transitions in Portugal, Greece, and Spain” (Karşılaştırmalı bir perspektif içinde Güney Avrupa: Portekiz, Yunanistan ve İspanya’da demokrasiye geçiş) başlıklı master tezi, faşist diktatörlüklerden çıkarak demokrasiye geçişin arka planındaki dinamikleri derinlemesine analiz ediyor. Günümüz Türkiye’sinde, bir demokrasiye geçiş paradigması içinde düşünenlere yardımcı olur umuduyla özetlemeye çalışacağım.

Tsiridis’in mukayeseli tarihi çalışması, Portekiz, İspanya ve Yunanistan’ın 1970’lerde, kısa bir zaman aralığında diktatörlükten demokrasiye geçişini üç temel faktör üzerinden açıklıyor: Siyasal elitin rolü, uluslararası etkiler ve sivil toplumun gücü. Bu değişkenlerden biri mevcutsa demokrasinin mümkün olduğu ama hepsinin yokluğu halinde otoriterliğin sürdüğü çıkarımını benimsiyor.

PORTEKİZ’de beklenmedik bir askeri darbe ile otorite hızla devrilirken bu yeni düzenin itici gücü, geleneksel politik elitten çok, radikalleşen orta düzey subaylar ile sokağa taşan kitle hareketleri oluyor. İSPANYA ise Franco’nun ölümünün ardından, Kral Juan Carlos ve Adolfo Suarez öncülüğünde yavaş, adım adım ve müzakereye dayalı bir “pazarlıkçı geçiş” modeliyle demokrasiye yöneliyor. YUNANİSTAN’da ise rejimin çöküşünde Kıbrıs krizinin yarattığı........

© Cumhuriyet