“Çok şükür sağlığımız yerinde, aç açıkta değiliz, biraz dişimizi sıkarsak ev bile alabiliriz, çocuklar da okula gidebiliyor, en azından emekliliğimizde rahat edeceğiz!” Bu sözleri çevrenizde kaç kişiden duyabiliyorsunuz? Peki, siz kendinizle ilgili olarak bunları söyleyebiliyor musunuz? Yanıtınız hayır ise, hiç bir zaman söyleyememiş miydiniz, yoksa eskiden böyle hissediyordunuz da şimdi bu duygularınızın yerini “endişe” ve “karamsarlık” mı aldı? Öyle ise ne zamandan bu yana?

Yukarıdaki ifadeler biraz farklılıklar içerse de hemen her ülkede ruhsal olarak kendisini “orta sınıfta” hisseden insanların ruh halini tanımlar. Orta sınıf, ekonomik, politik ya da sosyolojik açılardan sınırları ve kapsamı üzerine uzlaşılamayan bir kavram. Gelir, eğitim, toplumsal hiyerarşideki düzey gibi çeşitli değişkenler farklı farklı sınıf kategorileri çizer. Lümpenler, proletarya, küçük burjuvazi ve burjuvazi sınıflandırmasında ise küçük burjuva olarak adlandırılır.

Teorik belirsizlik ve farklılıklardan daha önemli olan ise insanların öznel algıları. İnsanlar öznel olarak kendilerini üç gruba ayırıyorlar: Zengin, yoksul ve orta sınıf! Çok sayıda araştırma hemen her toplumda insanların çok büyük çoğunluğunun kendisini orta sınıf olarak tanımladığını gösteriyor(du). Öyle ki gelir, eğitim, toplumsal statüye göre yoksul olanlarda da, ülkenin ortalama gelirinin çok üstünde gelire sahip olanlarda da bu eğilim yaygın(dı).

Bu öznel konumlandırmanın “ruhsal gereksinimlerle” ilgili olduğu düşünülür. İnsanlar kendilerini içinde yaşadıkları grubun, toplumun, ülkenin ortalaması olarak hissetmeye eğilimliler. Bir grubun ortalamasında-ortasında olmanın sağladığı en temel yarar, “güvende ve iyi durumda olma ve gelecek için endişe duymama” hissidir. Bu hisse eşlik eden ve insanların politik seçimlerini de etkileyen bir diğer önemli öznel algı ise “iyimser umut” hissi. Bu hissin de iki boyutu var; bugüne kadar aldığım kararlara uymaya ve her ne yapıyorsam yaptıklarımı yapmaya devam edersem hem........

© Birgün