Koloni, bir devletin yeni toprakları ele geçirerek kendi nüfusunun büyük bir bölümünü oraya yerleştirmesi demek demesine de, çağımızdaki kolonileşme nüfusa gerek olmadan, kendi profesyonel grubu ve içerideki iş birlikçileri ile içeriden dışarıya servet transferi olarak tarif edilebilir. Ekonomik kurgu üzerinden spor kulüplerinde yaratılan kontrolsüz ve iş birliğine dayalı sömürü mekanizması, farklı bir koloni türünü ortaya çıkarmıştır.

15. yüzyılda coğrafi keşiflerin başlamasıyla sömürge yarışına en önden atılan devletlerden biri olan Portekiz, denizaşırı koloniler oluşturmaya başlamıştı. Güney Amerika’dan Doğu Hindistan’a, Afrika’ya kadar geniş bir alanda sömürge faaliyetlerine girişmişlerdir. 16. yüzyılın başında Güney Amerika’da Brezilya, Hindistan’da ve Afrika kıyılarında hâkimiyet alanını genişleterek büyük bir sömürge imparatorluğu kuran Portekiz, artık bir ticaret merkezi hâline gelmiştir. Ayrıca Lizbon, kozmopolit ve çok kültürlü ticaret ağı ile Avrupa’nın gözde ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Portekiz’in kolonilerinde ticaret için uygun hammadde ürünleri, buradan Avrupa’ya doğru bir yol izlemiştir.

Avrupalı diğer devletlerin sömürgelerinde yönetim erkine müdahale etmeksizin sağladığı kazançlı tutum, 20. yüzyılın sömürgecilik faaliyetlerinin ne noktaya evrildiğinin bir göstergesidir. “Yönetim erkine müdahale etmeksizin…” işin püf noktası…

Bakın; Portekiz özellikle Brezilya başta olmak üzere Latin ülkelerinde ve Afrika’dan az da olsa devşirdiği veya pasaport verdiği insan gücünü, kendi ekonomik politikası ve futbol politikası üzerinden bir seviyeye getirerek bir ticaret anlayışı üzerinden pazar yaratmaktadır. Bunun temeli yetenek dağılımındadır.

Bu dağılım, kimin Premier Lig’e, kimin La Liga’ya, kimin Türkiye’ye geleceğini belirler. İngiltere ve İspanya’da eski kolonici oldukları için burada kontrol mekanizması ve iç dinamik daha kuvvetlidir. Bizde ise iç dinamik ile kontrol mekanizması ayaklar altında........

© Birgün