Zaman zaman ekonomide borç verilerini analiz ediyor, olası riskleri değerlendiriyoruz. Eylül enflasyonunun beklenenden yüksek yüzde 3,23 gelmesi, önümüzdeki süreçte faiz indirimlerinin hız kesmesinin beklenmesi borç sorunu üzerinde özellikle durmayı gerektiriyor. Çünkü bu, piyasa faizlerinin de yüksek seyretmesi; gerek bütçeye de baskı yapacak şekilde kamunun faiz ödemelerinin artmaya devam etmesi, gerekse bireyler ve şirketlerin borç ödeme sorunlarının daha da derinleşmesi anlamına geliyor. İsterseniz şimdi başlıca borç kategorilerini tek tek inceleyelim.

Kamu Borçları:

Eylül 2025 Kamu Borç Yönetim Raporu’na göre Ağustos 2025 itibarıyla kamunun borçları 12,477 milyar TL’ye (304,2 milyar dolar) yükselmiş bulunuyor. Bu borçların yüzde 43,9’u TL, yüzde 56,1’i döviz cinsinden. Borçların döviz payının 2022’de yüzde 65,5 iken bugün 9 puan kadar gerilemesi sonucu döviz kuru riski azalmış görünüyor. Buna karşın TL faizlerinin yüksekliği borç yükünü tırmandırıyor. Nitekim 2025 bütçesinde faiz harcamaları 1,950 milyar TL öngörülmüşken Orta Vadeli Program’da (OVP) bu rakam 2,052 milyar TL’ye revize edildi. 2026 yılı için ise tüketici enflasyonu yüzde 16 tahmin edilirken faiz harcamalarının yüzde 33 artışla 2,856 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor.

Bu tablonun ortaya çıkmasında başlıca iki neden var:

Birincisi dezenflasyon programının yolunda gitmemesi, enflasyonun üstünde faiz ödeme anlayışının sürmesi nedeniyle faiz ödemelerinin yüksek seyri.

İkincisi ise 19 Mart operasyonu sonrası devlet iç borçlanma senetleri borçlanma faizlerinin sıçraması. Şöyle ki, 2025 Mart ayı iç borçlanmanın ağırlıklı ortalama maliyeti yüzde 35 iken Mayıs’ta yüzde 47,2’ye çıkıyor. Ağustosta ise enflasyonun bir ölçüde gerilemesine rağmen yüzde 38,7’de kalmaya devam ediyor.

Dış Borçlar:

2025 2'nci çeyrek itibarıyla Türkiye’nin dış borçları 547,7 milyar dolarla tarihin en yüksek düzeyine yükselmiş bulunuyor. Gerçi GSYH’nin yüzde 37,2’si ile bu uluslararası düzeyde yüksek bir oran değil. Ülkenin geçmiş yıllarına göre de bir düşüş söz konusu. Ancak bu görüntü aldatıcı. Çünkü dış borçlar bire bir dövizle........

© Birgün