Yunus Emre Divanında bulunan dokuz beyitlik bir ilahînin ilk beytinde dünya ulu bir kente; insanların bu dünyada yaşadıkları hayat ise kısacık bir müddet zarfında kurulup daha sonra kaldırılan pazara benzetilir:
Bu dünyânun meseli bir ulu şâra benzer Velî bizüm ömrümüz bir tîz bâzâra benzer (Bu dünyanın örneği ulu bir şehre benzer; bizim ömrümüz ise (bu şehirde) çarçabuk kurulup kaldırılan bir semt pazarı gibidir.)

Yunus Emre bu ilahîsinin dokuzuncu beytinde ise karşımıza çok güçlü bir filozof kimliği ile çıkar ve varlık bilinci ile ilgili olarak zamanını çok aşan bir felsefî yeterliliğin göstergesi olmak üzere bizi düşünce tarihinin en büyük hakikatinden haberdar eder:
Bu şârın Sultânı var cümleye ihsânı var Sultân ile bilişen yoğ iken vara benzer
(Bu dünya şehrinin bir sultanı var; o sultanın herkese bol bol ihsanı var; o sultan ile bilişen (tanışan) kişi, yok iken var olmuştur.)
Yunus bu beyitte bize var oluşun farkına varabilmenin yolunun ancak bu dünyanın Sultanı (Tanrı) ile bilişmekten, tanışmaktan geçtiğini söylüyor.
Bu bize kişisel planda var olduğunu anlamanın, düşünme eyleminden geçtiğini savunan René Descartes’in (Dekart) ünlü “Cogito ergo sum” (Düşünüyorum; öyleyse varım) sözünü hatırlatıyor.
Rene Dekart (1596-1650), Fransız filozof, matematikçi ve bilim insanıdır. Modern felsefenin babası olarak kabul edilir ve özellikle analitik geometri ve Kartezyen felsefe konularındaki çalışmalarıyla tanınır. Dekart,........

© Aydınlık