Geçen hafta, kıta içi ticaret yollarının yalnızca denize bağlanabileceğini; denizi pas geçerek uç uca birleştirilen binlerce kilometrelik kara koridorlarının işlek ve kârlı bir ticaret yoluna dönüştürülemeyeceğini anlatmıştım. Bu nedenle, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın, Doğu Avrupa’daki ulaştırma, enerji nakil ve telekomünikasyon tabanlı bir ABD projesi olan “Üç Deniz Girişimi”ne -Orta Koridor” ve “Kalkınma Yolu” ile eklemleme hevesiyle- “stratejik ortak” olmasına, yani yatırım yapmasına itiraz etmiştim.

“Üç Deniz Girişimi”ne yatırım yapmanın, jeopolitik anlamda Türkiye’nin çıkarlarına uygun olmadığını geçen hafta ayrıntılı olarak anlatmıştım. Bu hafta, jeopolitik gereklilikleri tümüyle gözardı edip, “Üç Deniz Girişimi”ne yatırım yapmamızın salt ekonomik, siyasi ve askerî açıdan getireceği sonuçları bulmaya çalışalım…

Doğu Avrupa ülkeleri, bugüne kadar, bütçe toplamı 111 milyar avroyu bulan, 143 adet “Üç Denizi Girişimi” projesini yatırımcıların dikkatine sunmuştur. Bu projelerden, bütçe toplamı 102,3 milyar avro olan 89’u, “öncelikli” statüdedir. Geriye kalan “önceliği bulunmayan” statülü 54 adet proje içinse 8,7 milyar avro gibi oldukça “mütevazi” bir bütçe ayrılmıştır. “Öncelikli” statülü projelerin 43’ü ulaştırma, 33’ü enerji ve 13’ü telekomünikasyon yatırımlarıdır. Dikkat ederseniz, “Üç Deniz Girişimi” projelerinin çoğu, -savaş ikmal hattı altyapısı” olarak da kullanılabilecek- ulaştırma projeleridir. Bahse konu “öncelikli” statüdeki 89 adet mega projenin;

- Hırvatistan-Macaristan doğal gaz boru hattı,

- Polonya-Litvanya doğal gaz boru hattı,

- Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan, Macaristan ve Slovakya’da Tuna nehir ulaştırma altyapısını yenileme projesi (FAIRway Danube Project),

- Polonya, Moldova ve Ukrayna hava sahalarında İHA izleme sistemi gibi 27 adedi tamamlanmış ve faaliyete geçmiş veya faaliyete geçmek üzeredir.

Sözü geçen 89 adet “öncelikli” projenin;

- Romanya Karadeniz doğal gaz sahasından Bulgaristan-Romanya-Macaristan-Avusturya’ya boru hattı,

- Baltık-Adriyatik Trans-Avrupa Ulaştırma (kara, demir, deniz, hava) Ağı (TEN-T),

- Estonya, Letonya ve Litvanya’yı Avrupa demiryolu ağına entegre edecek olan Rail Baltica Projesi gibi 19 adedinin tesisine başlanmış iken; geriye kalan 43 adet projenin ihaleleri ise tamamlanmış ve inşasına başlanmak üzeredir.

Anlayacağınız,........

© Aydınlık