Yeni anayasa inşa etme konusunun Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ısrarla gündeme getirilmesi, bunun için de 10 hukukçuyu görevlendirdiğini açıklaması bu yazıyı yazmama neden oldu. Anılarımı yazmaya başladığım bu dönemde yaşadığım bir deneyimimi hatırladım.

2010 Anayasa referandumuna giderken söz konusu değişikliklerin olumlu olmakla birlikte yeterli olmadığını, demokratik yeni bir anayasa inşa etme ihtiyacının devam ettiğini açıklıkla ortaya koymuştum. Nitekim referandumdan sonra başbakan Erdoğan’ın Anayasa Komisyonu başkanı Burhan Kuzu’dan yeni anayasa hazırlamasını istemesi tarihin bir tekerrürü gibiydi. Askerlerin araçsallaştırdıkları kadrolara anayasa inşa ettirmeleri gibi iktidar da demokratik süreçten uzak, rejimin kırmızı çizgileri dahilinde bir anayasa hazırlatacaktı.

1921 ve 1924 Anayasaları özel dönem ve koşulların düzenlemeleri olup, doğrudan BMM tarafından ilkelerde toplumsal mutabakat aranmadan oluşturulmuştu. 1961 ve 1982 anayasaları ise askeri darbeler sonucu, askeri darbeyi yapanlarca oluşturulan kurucu meclislere dayatmacı bir yöntemle yaptırıldı.

1982 Anayasası’nda sonradan yapılan değişiklikler Anayasanın temel felsefesini değiştirmemiş, yamalı bohçaya dönen Anayasa’da 2017’de yapılan değişiklikle tek adama endeksli otokratik bir rejime geçilmiş oldu. Referandumda Q oy oranıyla kabul edilen bu önemli değişiklikte toplumsal uzlaşma aranmadı.

2010 referandumundan sonra Başbakan Erdoğan’ın aklında demokratik sürece dayalı bir anayasa inşa etme fikri yoktu. Bu sırada Mehmet Uçum ve Osman Can’ın davetiyle bir araya geldik. Fikrimi sorduklarında artık dünyada süreç odaklı anayasacılığın uygulandığını, sürecin anayasanın meşruiyeti ve zamana dayanıklılığı açısından önemli olduğunu, toplumun çoğunluğunun bu sürece katılması gerektiğini, Güney Afrika modelinin örnek alınabileceğini belirterek kapalı kapılar ardında anayasa normu yazmanın anlamlı olmadığını söyledim.

Bunun üzerine içeriğin değil, anayasanın inşa sürecinin nasıl işlemesi gerektiği konusunun tartışılacağı bir zemini yaratmanın önemli olduğu görüşüne vardık. Çağrıyı yapacak grubun sayısını arttırdık. Değerli romancı Adalet Ağaoğlu’nun da içinde olduğu bir çağrı komitesi oluşturarak Türkiye’nin gazetecilerini, akademisyenlerini, iş adamlarını, sendikacılarını, yazarlarını Anayasa........

© Artı Gerçek