Popüler bilim popülist bilime karşı: Bilim nerede durmalı, medya ne yapmalı?
Kapadokya Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu, popüler bilim ile popülist bilim arasındaki farkı ve özellikle deprem gibi hassas konuların medyada nasıl işlenmesi gerektiğini AA Analiz için kaleme aldı.
***
Popülizm, en genel haliyle halkın çıkar, önyargıları, hayal kırıklıkları ve öfkelerine hitap etme temeline dayanan bir yaklaşım olarak tanımlanır. İngiliz filozof Russell'a göre bilim ise gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan kanunları bulma çalarının bütünüdür. Dolayısıyla, bilim insanlarının tezlerini somut kanıtlarla birlikte sunmak gibi mecburiyetleri vardır. Bilimsel sonuçlar ve bulguların yayınlandığı ve duyurulduğu platformlar bellidir. Bunlar bilimsel dergiler ve bilimsel toplantılardır. Bu platformlara sunulan çalışmalar konu uzmanları tarafından incelenir, tartışılır ve karşılıklı ikna süreçleri sonucunda bir bulgunun yayınlanıp yayınlanmamasına karar verilir. Bu süreçlerde zaman zaman çeşitli aksamalar olsa da; bu birkaç yüzyıldır genel kabul görmüş bir yöntemdir.
Ancak çağımızda iletişim teknolojileri olağanüstü gelişmeler gösterdi ve bireysel olarak yazılan bir mesaj veya küçük bir video çok kısa bir sürede tüm dünyaya yayılabilir hale geldi. Bu durum, dünyada itibar gören açık bilimin yaygınlaşmasına ve herkesin hemen her yayına ulaşmasını sağladı.
Bilimin popülerleştirilmesi önemli ve gereklidir. Ancak popüler bilim yayıncılığı da ayrı bir uzmanlık gerektirmektedir. Derinlemesine araştırmaları ve sonuçları içeren bir bilimsel çalışmayı, anlamından ve bağlamından koparmadan herkesin anlayabileceği bir hale getirmek kolay bir iş değildir. Bu noktada, ilgili alan hakkında temel bilginin yanı sıra doğru iletişim tekniklerinin de kullanılması hayati öneme sahiptir. Aksi durumda bilimin binbir emekle........
© Anadolu Ajansı Analiz
