İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Tuba Yıldız, Süveyda'daki Dürzi ayaklanmalarının arka planını ve bölgesel dengeleri AA Analiz için kaleme aldı.

***

Suriye'nin güneyindeki Süveyda ilinde, 13 Temmuz’da Dürziler ile Bedevi gruplar arasında başlayan ve şiddetini artırarak devam eden çatışmalar, bir haftanın sonunda sağlanan ateşkesle durdurabildi. Halihazırda Suriye güvenlik güçlerinin bölgeye girmesiyle görece sakin bir hava esse de cuma akşamı Süveyda’ya ilerleyen binlerce aşiret milisinin henüz tam anlamıyla bölgeden çıkmamış olması, tam sükunetin sağlanması için biraz daha zamana ihtiyacın olduğunu gösteriyor.

Diğer taraftan, Dürzilerin önde gelen liderlerinden Hikmet el-Hicri'nin çatışmaların başından bugüne yaptığı açıklamalarda kullandığı dilin sertliği ve müzakere masasına oturmama konusundaki ısrarı, Dürzi geriliminin devam edeceğine dair işaretler sunuyor. Bu noktada, Dürzi toplumunun yaklaşımı, Suriye hükümetinin süreci yönetmedeki taktikleri ve krizi tırmandıran İsrail’in Dürzi politikaları bağlamında birden fazla cevapsız soru ortaya çıkmaktadır.

8 Aralık devriminin ilk günlerinde Beşşar Esed'in devrilmesi karşısındaki mutluluklarını gizlemeyen Dürziler, muhaliflerin zaferine ortak olarak Süveyda merkezinde yer alan Kerame meydanında gösteriler düzenlediler. Suriye iç savaşı boyunca Dürzilerin Esed rejimiyle olan ilişkilerinin geçmişine göz atıldığında, iç savaşın ilk evresinde Dürziler, tarafsız bir tutum sergileyerek çatışmalara dahil olmamışlardır. 2013 yılında ise Vahid Bulus’un kurduğu “Ricalü’l Kerame” ile Esed’e karşı topyekûn olmasa da bir Dürzi muhalefetinin ilk nüveleri atılmıştır. Süreç içinde ise Dürzi-Esed ilişkisinin zikzaklar çizerek ilerlemesi 2023 yılındaki protestolarda kendisini göstermiştir. Ağustos 2023’te rejime karşı başlayan ayaklanmalar büyük bir ses getirmemiştir ancak Dürzi toplumunun Esed’i istemediğine dair fotoğraf netleşmeye başlamıştır.

Aralık devrimi sonrasında Dürziler ve yeni Suriye hükümeti arasındaki gerilimlere bakıldığında ise üç kriz noktasının belirginleştiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Geçtiğimiz şubat ayının sonlarında Dürzi bölgesi Ceramana’da milislerle Suriye güvenlik güçleri arasında kontrol noktasında başlayan gerilimin iç çatışmaya dönüşmesi öncelikle “emniyetin sağlanması” hususuna yönelik daha hızlı ve somut adımların atılması gerekliliğini açığa çıkarmıştır.

11 Mart'ta Dürzi ileri gelenlerin Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'yla yaptıkları görüşme pozitif bir havada esse........

© Anadolu Ajansı Analiz