Haliç Üniversitesinden Dr. Serhat Orakçı, Afrika kıtasında yaşanan güncel krizleri AA Analiz için kaleme aldı.

***

Sudan'da iki yıldır devam eden kriz henüz çözülememişken Afrika kıtası bugünlerde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (KDC) cereyan eden olayların gölgesinde yeni bir bölgesel krize doğru savruluyor. Bu durum, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump'ın ikinci döneminin Afrika'ya nasıl yansıyacağı, Fransa’nın son yıllarda kıtada yaşadığı güç kaybı ve Çin, Rusya ve Türkiye gibi aktörlerin Afrika coğrafyasında icra ettikleri daha cesur hamlelerle kendilerini daha fazla hissettirmeleriyle oluşan iç ve dış dinamikleri içeren çok katmanlı bir analiz gerektiriyor. Bu minvalde, Afrika kıtasında var olan kriz hatlarına daha yakından bakmak ve yaşanan son gelişmeler ışığında Afrika siyasetini irdelemek yerinde olacaktır.

Her alanda Amerika’yı önceleyen (America First) söyleme sahip Trump idaresinin ikinci dönemde nasıl bir Afrika siyaseti izleyeceği ilgili çevrelerce epeydir tartışılan bir konu. Trump idaresinin ilk döneminde dile getirdiği öncelikler bu konuda bazı yararlı ipuçları sunuyor. Trump idaresi ilk döneminde Çin’in Afrika kıtasında artan varlığını önemli bir tehdit olarak algılamıştı. Bu bakış açısı bugün de geçerliliğini koruyor. Bu bağlamda, Trump idaresinin Afrika kıtasından önemli oranda hammadde ithal eden ve bitmiş ürün ihraç eden Çin’in etkinliğini azaltmak ya da en azından onu dengelemek için güvenebileceği Afrikalı müttefiklerden müteşekkil bir blok oluşturma arzusu içerisinde olduğu anlaşılıyor. Çin’in Afrika ülkeleriyle yaptığı ikili ticaret hacmi 280 milyar dolar seviyesini geçerken ABD-Afrika ticari ilişkileriyse kan kaybetmeye devam ediyor.

Yardım yerine yatırımın önceleneceği sinyalini veren Trump'ın gelir gelmez yaptığı ilk icraatlarından biri "dış yardımları" 90 günlüğüne durdurmak oldu. ABD’nin Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) çekileceğini açıklaması ve dış yardımları durdurmasının Afrika kıtasında özellikle HIV/AIDS ve Malarya (sıtma) gibi hastalıklarla mücadele için DSÖ öncülüğünde yürütülen programları olumsuz etkilemesi bekleniyor. Zira DSÖ verilerine göre dünyada HIV/AIDS virüsü taşıyan insanların yüzde 67’si yani yaklaşık 26 milyon insan Sahra Altı Afrika ülkelerinde yaşıyor ve dünya genelinde sıtmaya bağlı ölümlerin yüzde 95'i Afrika ülkelerinde gerçekleşiyor.

İlk döneminde İsrail ile normalleşme anlaşması olan Abraham Anlaşmalarına garantörlük yapan Trump’ın bu siyasetten sapmayarak Orta Doğu’da güttüğü çıkarlar uğruna Gazze’de yaşananlar sonrasında imaj kaybına uğrayan İsrail’i desteklemeye devam etmesi bekleniyor. 2020'de Fas, Sudan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn’i İsrail ile normalleşmeye ikna eden Trump İsrail’in güvenliği için Afrika kıtasında stratejik açılımlar yapma arayışına ikinci........

© Anadolu Ajansı Analiz