Kırklareli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Taha Eğri, İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatma tehdidini ve bu kozun dünya ekonomisine olası etkilerini AA Analiz için kaleme aldı.

***

İran-İsrail çatışmasının 11. gününe girilen ilk saatlerinde yine birçok yeni gelişmeye şahit olduk. Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) nükleer tesislere düzenlediği saldırı sonrasında İran karşılık olarak Hürmüz Boğazı'nı kapatma tehdidini masaya getirirken, bir anda Katar'daki ABD üssüne sınırlı füze saldırısıyla cevap verdi.

Bu saldırının İran tarafından Katarlı yetkililere ve doğal olarak ABD hükümetine önceden haber edilmesi ise Nisan ve Ekim 2024 olaylarına benzer durum ortaya çıkardı. Geride bıraktığımız 11 gün süresince İran'ın halen geniş çaplı savaştan kaçındığını ve özellikle ABD'nin savaşa dahil olmasından endişe ettiğini görüyoruz.

İran'ın füze saldırısından birkaç gün geçtikten sonra ABD Başkanı Donald Trump tarafından bir ateşkes anlaşması duyuruldu. Bu anlaşma şartlarında İran'a 6 saat, İsrail'e ise 12 saat süre verildi. Her geçen saatte yeni bir olayın yaşandığı İran-İsrail geriliminde, yeni sürprizlerin de olması muhtemeldir.

Ayrıca, Trump'ın diplomatik davranışlarındaki taktiksel yanıltma stratejisi de Amerikan diplomasisine güveni azalttı. Diğer taraftan İsrail'in ateşkeslere uymama sicili de bu anlaşmanın geleceği hususunda da şüpheleri artırmaktadır. İsrail'in kendi çıkarları ve hedefleri doğrultusunda cüretkar ve uluslararası hukuk kurallarını tanımaz davranışları da tartışmasız olarak bilinmektedir. Ateşkes sağlansa ya da İsrail saldırganlığıyla savaş devam etse de Hürmüz Boğazı'ndaki geçişler, masaya taşınan bir koz olarak önümüzde durmaktadır. Bu bağlamda Boğaz'ın kapatılmasının olası etkileri ve bir taraftan bu kozun kullanılabilir olup olmadığı tartışılmalıdır.

Hürmüz Boğazı'nın kapanma riski, küresel enerji ve ekonomi politikalarında yeniden en hassas gündemlerden biri haline gelmiştir. Her ne kadar 1980'lerdeki İran-Irak tanker savaşları sırasında dahi Boğaz kapatılmamış olsa da bu bir risk olarak karşımızda durmaktadır. Dünya petrol arzının yaklaşık yüzde 20-30'unu, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretinin ise yüzde 20'sini taşıyan bu stratejik geçidin güvenliği, yalnızca bölgesel değil, küresel düzeyde sonuçlar doğurabilecek niteliktedir. Bu sebeple olası kapanmanın geniş etkileri olacağı kuşkusuzdur.

Öncelikli olarak herhangi bir aksamada petrol........

© Anadolu Ajansı Analiz