Trkiye'nin stiklal Harbi, milli direniin zaferle sonulanmas asndan tarih yazm ve uluslararas ilikiler literatrnde mstesna bir olay olarak deerlendirilmektedir.

Prof. Dr. Sleyman Kzltoprak/Ktahya Dumlupnar niversitesi Rektr

Tarih bilimi, gemii anlamak ve kolektif hafzay ina etmek suretiyle uluslarn bugnk konumlarn ve gelecee ynelik stratejik ynelimlerini ekillendirmede nemli bir disiplindir.

Esiz bir bamszlk mcadelesi olarak tarihe geen Trk stiklal Harbi'nin nemini ortaya koymak bugnn ve gelecein nesilleri asndan elzemdir. Bu balamda 30 Austos'ta Dumlupnar'da kazanlan muhteem zafer, emperyalist glerin vahet dolu saldrlarna kar verilen bir meydan okumadr.

Birinci Dnya Sava sonrasnda uluslararas sistemi domine eden emperyalist politikalar, Anadolu corafyasnda malup edilmitir.

tilaf devletlerinin ve Yunanistan'n igal srecinde Trkiye'nin gelecei, uluslararas sistemdeki g mcadelesinin bir yansmas olarak byk gler arasnda kar atmasnn odak noktas oldu. Realist kurama gre, devletler kendi karlarn maksimize etme eiliminde olduklarndan, bata ngiltere olmak zere Fransa, talya, ABD ve Rusya gibi aktrler Anadolu'daki gelimeleri yakndan izlemi ve Trk Milli Mcadelesinin mevcut g dengelerini kendi aleyhlerine deitirmesini engellemek amacyla srekli yeni stratejik pozisyonlar almlardr.

Wallerstein'n teorisinden yola kacak olursak, Osmanl mparatorluu'nun ykl srecinde Anadolu corafyas, merkez glerin (ABD, ngiltere, Fransa, talya ve Rusya) kar alan hline getirilmek istenmitir. Yunanistan ise bu merkezin karlarn uygulayan yar-evresel bir aktr rol yani maa ilevi stlenmitir. Milli Mcadele, bu balamda, evre statsne itilmek istenen bir toplumun, merkez glerin hegemonik projelerine kar gelitirdii bir milli direnitir.

Samsun'dan Dumlupnar'a

Mustafa Kemal Paa'nn 19 Mays 1919'da Samsun'da balatt Milli Mcadele, ngiltere, Fransa, talya ve Yunanistan gibi glerin paylam politikalarna kar bir direnitir. nn Muharebeleri, dzenli ordunun gcnkantlarken; 22 Austos-13 Eyll 1921 tarihlerinde 22 gn sren Sakarya Meydan Muharebesi, askeri bir manevra olmann tesinde emperyalist glerin Anadolu'daki hesaplarn boa karan stratejik bir krlma aamasdr. Sakarya Nehri'nin dousunda mevzilenme stratejisi, bir geri adm gibi grnse de ksa vadede igalci glerin ikmal hatlarn zayflatarak Trk ordusunun kendi otonom alann ina etmesini salamtr.

Sakarya'da kazanlan zafer 1683 Viyana kuatmasndan sonra yaplan savunma savalarnn da sonuncusudur. Bu zafer, ngiltere'nin Yunanistan ile Megali dea'y arasallatrarak Anadolu'daki nfuzunu geniletme planlarn da boa karmtr. Ardndan 26 Austos 1922'de balayan Byk Taarruz ve 30 Austos'ta neticelenen Bakumandan Meydan Muharebesi ile Yunan ordusunun Anadolu'dan tamamen atlmasn salamtr. Bylece Trkiye, "istiklal-i tam" anlayna dayal Misak- Milli hedeflerine ulamaya balamtr.

Bu askeri baar, ngiltere'nin I. Dnya Sava sonrasnda Anadolu zerinde kurmay tasarlad jeopolitik kuak stratejisini kerterek Londra'nn Ortadou'daki pozisyonunu zayflatt. Yunan ordusunun devre d kalmasyla ngiltere, Dou Akdeniz, Boazlar ve stanbul'daki konumunu kaybetme endiesine kaplarak Yunanistan'n Trakya'daki varln korumasna destek verdi. ngilizlerin 4 Eyll'de Trkiye'ye sunduu atekes nerisi, Yunan kuvvetlerini kurtarma abasdr. Ancak sonusuz kalmtr.

Askeri tarih perspektifinden 30 Austos zaferi

Trk milletinin anavatan olan Anadolu corafyas, tarih boyunca birok asker harekta, meydan muharebesine ve stratejik mcadeleye sahne olmutur. Bu topraklarn kaderini belirleyen en nemli dnm noktalarndan ikisi, Malazgirt Meydan Muharebesi ile Bakumandan Meydan Muharebesi'dir.

Malazgirt Meydan Muharebesi, 26 Austos 1071'de Sultan Muhammed Alparslan komutasndaki Byk Seluklu ordusu ile Dou Roma mparatoru Romanos Diogenes idaresindeki Bizans kuvvetleri arasnda gereklemitir. Trk svari unsurlarnn........

© Açık Görüş