Atekes iin szde arabuluculuk yapan ve ayn zamanda da garantr olan ABD'nin ve zellikle Trump'n etrefilli tutumu atekesi sonlandrmak hususunda Netanyahu'nun elini glendirmitir. Zira Trump bir taraftan ikinci aamaya geip gememek Netanyahu'nun inisiyatifinde derken dier taraftan Hamas'a ynelik tehdit mesaj yaynlayarak bu konuda taraf olduunu gstermitir.

Haydar Oru/ Ortadou Uzman

srail'in 7 Ekim 2023'ten sonra balatt Gazze'ye ynelik saldrlarndaki katliamlar ve iledii soykrm sular on beinci ayndayken; ABD, Katar ve Msr'n arabuluculuuyla metazori de olsa taraflara kabul ettirilen atekes ve rehine takas anlamas nihayet 19 Ocak 2025 tarihinde yrrle girmiti.

Altar haftalk aamadan oluan plann ilk aamasnda; atma sona erecek, srail askerleri nfusun youn olduu yerlerden geri ekilecek, Gazze'ye insani yardmlarn girmesine izin verilecek, yerlerinden edilmi Gazzelilerin evlerine dnmelerine izin verilecek, Hamas'n elinde bulunan rehinelerden 33' serbest braklacak ve karlnda da srail, hapishanelerde tuttuu belli sayda Filistinli esiri salverecekti.

Birinci aamann 16. gnnden itibaren srail'in Gazze'den ekilmesini de ngren ikinci aamann mzakereleri balayacak ve ikinci aamada da rehine takaslar tamamlandktan sonra Gazze'nin yeniden ina ve imarn ngren nc aama balayacakt. Belirlenen bu artlar ayn zamanda arabulucu olan ABD, Msr ve Katar'n garantrlnde gvence altna alnmt. Ancak daha nceki pek ok anlamadan caydn ve bu nedenle de gvenilmez olduunu bildiimiz srail'in anlamaya uymamas veya baz hkmleri ihlal etmesi halinde nasl bir yaptrm uygulanaca belirlenmemiti. Hatta srail'in rehinleri aldktan sonra yeniden saldrmayaca hususu da Amerikan tarafna verilen ifai garanti ile salanmt.

Atekes kime ne salad?

Bu atekes srail'in Gazze'de katlettii 60 bine yakn Filistinliyi geri getirmese de, belirli bir sre iin olsa da akan kann durdurulmas, alk ve susuzluun yan sra hayatta kalmak iin soukla da mcadele edilen Gazze'ye insani yardmlarn girmesi bakmndan ok nemliydi.

Dier taraftan Hamas'n elinde bulunan ve byle bir anlama olmazsa saklandklar tnellerde balarna yaan srail bombalar nedeniyle her an lmle burun buruna gelen rehinelerin serbest kalmas iin de yegne frsatt. Zira srail kulland tm teknolojik imknlara ve sava makinelerine ramen sadece birka rehineyi kurtarabilmiti. Ayrca srail ordusu Gazze'den sonra Bat eria, Lbnan, Suriye, ran ve Yemen'e de saldrarak, ilk kez bu kadar uzun sre sre ve ok cephede savamak durumunda kalp, ar zayiatlar verdiinden, bu atekes srail ordusunun toparlanmas iin de bir frsat olmutu.

srail'in foyas ortaya kt

Ancak srail daha atekesin yrrle girdii ilk gnden itibaren, hapishanelerdeki Filistinli esirleri ge brakarak iyi niyetli olmadn gstermitir. Akabinde serbest braklan esirleri karlamaya gelen halka mdahale edip, sevin gsterilerini ve srail'e ynelik protestolar engellemeye alan srail, Hamas'n rehinleri kurduklar platformlara kartp, grntleri dnyaya servis etmeleri zerine de yeniden kriz karp, anlamay ihlal etmitir. Bu yetmiyormu gibi, anlama kapsamnda snrlandrlm olmasna ramen Gazze'nin zerinde hava arac uurarak istihbarat faaliyetlerine devam etmi, evlerine gitmeye alan Filistinlilere gelii gzel ate aan keskin nianclar, Filistinlileri bilerek ve isteyerek ldrerek anlamay ihlal etmilerdir.

Atekes sresince gerekletirilen rehine takaslar da szde demokratik olan srail ile Bat tarafndan terrist rgt olarak yaftalanan Hamas arasndaki insanlk farkn da ortaya karmtr. Zira Hamas'n serbest brakt tm rehineler hem mental hem de fiziki olarak gayet iyi durumda iken, srail'in serbest brakt Filistinli esirlerin hepsinin ikence ve kt muameleye maruz kaldklar, bir ksmnn akli melekelerini kaybettii ve ounluunda da ikencelerden kaynakl uzuv kayb olutuu grlmtr. Hamas'n serbest brakt rehineler Kzlha yetkililerine teslim edilirken grdkleri iyi muameleden dolay minnetlerini gstermek iin Hamas savalarnn alnn perken, srail hapishanelerinden ayrlan Filistinlilerin srail'e ynelik nefretlerinin kat be kat artt da mahede edilmitir.

srail ikinci aamaya gememek........

© Açık Görüş