Devlet laik olabilir ama slam, laik olmad gibi bireyin-kamunun tm hayatna mdahildir; Diyanet'in bu hakikati dile getirmesi laiklik ilkesine de muhalefet etmez. Laik-seklerlerin slami olan kadar bunun ifadesinden de rahatszlk duymas, hakikatin bir kere aa ktktan sonra benimsenip yaylmas tehlikesinden ileri gelir.

Ercan Yldrm/ Yazar

Cuma hutbeleri iin nceleri iek bcekten bahsediyor denir, Diyanet iin "rejimin din anlay"n yerletirmeye alt ifade edilirdi. zellikle ubat ayndaki Hutbe altay'ndan sonra irad edilen hutbeler iin olumlu kanaatler artarken bu sefer laik-sekler kesimler bu metinlerin iktidar kast edilerek "rejimin zihniyeti"ni yanstt, hayat tarzna mdahale ettii yaknmalarnda bulunuyor.

Anlalan o ki yeni hutbeler laik-seklerler kadar ortalama muhafazakarlarn da konforunu bozmu! Dinin, din adamlarnn, ikazlarn, metinlerin, umdelerin zaten asli vazifesi de "dnyaya alan insan"lara baki olan hatrlatmaktr.

1000 YILLIK SLAM MERKEZ

Trkiye'nin kendine zg bir dini yaam, Anadolu Mslmanl var gibi hakikatte olmayan ama Cumhuriyet sonras laikliini-seklerliini merulatrmak iin gelitirilen "mezhebi geni" bir yarg var.

Anadolu topraklarnda ina edilen slam hayat, slami kltr, Mslman yaam dnya tarihinde emsali az grlen bir terkibin sonucudur. Farkl corafyalardan gelen boy-soy topluluklar Anadolu'da slam'a mugayir tm eski adetlerini, geleneklerini tasfiye ederek, unutarak tamamyla slami umdeleri gndelik yaama uyarlayan bir terkib gelitirdi.

te bu terkib kapitalist dnya sistemini, Bat medeniyetini drt yz yl durduran bir sistemin, imparatorluun, PaxTurcica'nn, bir hayat tarznn, bir dnya grnn[Weltanschauung]domasn salad.

Envar- Akin'den Ahmediye, Muhammediye'lere kadar "halk slam" kaynaklarndan temel birikime dek tm slami zihin itikad-ibadet-muamelat gibi bileenleri ieren btncl bakla kurulmutur.

Heterodoksinin, marjinalitenin, batniliin, iiliin her tr heretik ynelimin reddedildii, Hanefi-Maturidi eksenli ibadet etmeyenin tekfir edilmedii ama "makbul" de kabul edilmedii bir ehli snnet tutumu bugn dahi Trkiye'nin dnyadaki tm Mslmanlarla konuabilen, nclk potansiyelini koruyan, mparatorluk mekanizmasn ulus devlet formunda srdren, pek ok etnik-dini-mezhebi-kltrel yapy bir arada yaatabilen ama sahih ve sahici slami dnceyi hegemon olmasa bile tek meru referans klabilen bir merkezi ekillendirmitir.

Trkiye'de sol, laik-sekler muhalefet ve ideolojiler ite bu merkezin dalmas, etkisinin krlmas iin Tanzimat'tan bu yana aba harcamaktadr.

Cumhuriyet dneminde farkl fonksiyonlar icra etmesine ramen Diyanet leri Bakanl'nn, hususen hutbelerin bu merkezi, Nomos'u, dnya grn ikame etmesinden baka misyonu, meruiyeti yok, olamaz.

DYANET'E YNELK THAMLAR

Diyanet'e laik-seklerlerin getirdii en ciddi ve temelli eletiri "Snnilii"... Snni zihniyet dnda baka mezheplere ynelmedii gibi onlara tekilatnda yer vermedii de bariz ithamlardan. Diyanet'in bu vasfn "bozulmadan" korumas, Kemalizmin snrl olumlu katklarnn banda geliyor. Kurumun merkezi bteden, Trkiye'deki her kesimden alnan vergilerle faaliyetlerini yrtmesi "herkese borlu olduu" manasna gelmez. Elektrik belirli mntkalarda retilmesine ramen sadece oralarda kullanlmyor, lke sathna eit miktarda datlyor; devlet ve lke olmak tam da budur zaten!

Belki de Diyanet iin hemen her kesimin getirdii mterek tenkit maddi imkanlarn kullanm, gsteri, atafat grntleri, faiz meselesi, lks arabalar hususunda... Diyanet mensuplarnn bu mevzulara dikkat etmesi, sade yaamas, halkn bekledii din adam portresini kmsemeden hayatnda gstermesi gerekir.

Sz kalbe yalnzca........

© Açık Görüş