Lahey'de dzenlenen NATO Zirvesi, askeri olduu kadar ekonomik adan da dikkat ekici bir dnm noktasyd. Zirvede alnan kararlar, NATO'nun klasik gvenlik anlaynn tesine getiini ve artk yksek teknoloji, enerji altyaps ve stratejik veri alanlarnda kolektif yatrm planlaryla hareket ettiini aka gsterdi. Bu erevede ilk kez srdrlebilir caydrclk kavram, yalnzca askeri kuvvet deil, ekonomik diren kapasitesiyle birlikte tanmland

Dr. Makbule Yaln/ TBMM AB Uyum Komisyonu, Aratrmac

NATO'nun tarihinde ekonomi hibir zaman ikincil bir balk olmad. Kuruluundan (1949) bu yana ittifak, sadece gvenlik retmekle kalmad; ayn zamanda savunma harcamalar, sanayi politikalar ve stratejik teknolojiler araclyla kendi iinde ve evresinde ekonomik alanlar ina etti.

Bugn yaanan deiim ise bu iliki biiminin tamamen yeni bir balangc deil; askeri ncelikli yatrmlarn giderek sivil ve dijital alanlara ynelmesiyle oluan yapsal bir dnm. Gvenlik syleminin dili de bu srete sessizce deiiyor: Souk Sava dneminde tanklar ve fzeler zerinden yryen tartmalar, artk a gvenlii, enerji arz ve teknolojik yetkinlikler zerinden ekilleniyor.

Bu dnm, NATO'nun doasna aykr deil; bilakis onun tarihsel srekliliinin gncellenmi biimi. "Savasz sava ekonomisi" tam da bu evrimi tanmlyor: Zaman zaman scak atmalarn kanlmaz olduu durumlar yaansa da, ittifakn asli rol hl bar korumak ve caydrcl srdrmek zerine kurulu.

Cephenin snrlar silikleirken, gvenlik bteleriyle ekillenen yeni bir ekonomik harita sessizce yaylyor. Lahey'de dzenlenen liderler zirvesi, bu dnmn simgesel ve resm ifadesi olarak kaytlara geti.

Gvenlik zerinden ekonomik istikrar (1949- 1960)

NATO, 1949'da sadece askeri bir tehdit algsna kar deil, ayn zamanda Bat'nn ekonomik yeniden yaplanmasna nclk eden bir gvenlik platformu olarak dodu.

Sovyetler Birlii'nin merkezi planlamaya dayal, kapal ve devleti ekonomik modeline kar, NATO'nun temel rol yalnzca toprak savunmas deil, liberal piyasa ekonomisinin korunmas oldu. Marshall Plan'nn datld, Avrupa'nn ykntlar altndan karld bu dnemde, NATO emsiyesi altnda kurulan gvenlik iklimi, sermayenin Bat Avrupa'ya ynelmesini salayan ana koullardan biri haline geldi.

Almanya, Fransa ve talya gibi savan ykma uratt lkeler, savunma kayglarndan arnm ekilde sanayilerini ayaa kaldrrken, ABD hem askeri slerle kresel eriim salad hem de silah, tehizat ve altyap yatrmlar zerinden kendi ekonomisine d talep baml yeni bir byme alan yaratt. NATO, bu anlamda sadece siyasi bir ittifak deil; ayn zamanda ekonomik gvenlik temelli bir kalknma sigortas ilevi grd.

NATO'nun salad gvenlik zemininde atlan her yatrm adm, Bat kapitalizminin yeniden douunu mmkn kld. yle ki, 1950'lerin sonunda sadece yeniden ina deil, Bat Avrupa'nn sanayi entegrasyonu ve finansal kurumsallamas da bu gvenlik mimarisi sayesinde ekillendi.

NATO, sava sonras Avrupa ekonomisinin bymesini mmkn klan grnmez el oldu.

Savunma merkezli kamu ekonomisi (1960–1991)

Souk Sava dneminde NATO, askeri caydrcl srdrmek adna ye lkelerden yksek savunma harcamalar talep etti. Bu durum, gvenlik salama hedefiyle rtse de, ekonomik adan nemli gerilimler yaratt. Bat lkeleri gayri safi yurtii haslalarnn kayda deer bir........

© Açık Görüş