Yunanistan’ın eski başbakanlarından Yorgo Papandreu’nun düzenlediği Symi Sempozyumları’nın 27’ncisi, 13-17 Temmuz 2025’te, Yunanistan’ın Skiathos adasında gerçekleştirildi. Sempozyuma, Daha İyi Yargı Derneği adına katıldım, oligarşi ile ilgili panelde bir sunum yaptım. Afrika, Avrupa, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği’nden uzmanlar ve politikacıların katıldığı sempozyumun ana teması ““Pandora’nın Paradoksu: Çalkantılı Bir Dünyada Umudu Keşfetmek. Barış, Demokrasi ve Dayanıklı Toplumlar Yetiştirmek”ti.

Halkın iradesinin bastırıldığı, azınlığın çıkarlarının ön plana çıktığı oligarşi, devletteki devasa siyasi ve ekonomik gücün zamanla siyasetçiler, bürokratlar, zenginler veya güçlü aileler gibi küçük bir seçkinler grubunun elinde yoğunlaşmasıyla oluşuyor.

Liberal demokrasilerde oligarşi, genellikle ekonomik gücün siyasi etkiye dönüşmesiyle oluşur. Sosyalist devletlerde ise oligarşi, genellikle bürokratik elitlerin veya parti içindeki güç odaklarından oluşan elit kesimin ayrıcalıklar kazanıp gücü merkezileştirmesiyle, sınıfsız ve eşit toplum ideali ile pratikte "halk demokrasileri" iddiası ile başlayan komünist sistemlerde ise oligarşi, parti elitlerinin gücü ele geçirmesiyle oluşur. Sovyetler Birliğin’de Komünist Parti'nin üst kademesinden oluşan elitler, 1991 çöküşü sonrasında yeni oligarklara dönüştü. Çin’de ise Komünist Partisi içindeki küçük bir grubun (Merkezi Komite) egemenliğiyle oligarşi oluştu.

Eflatun ve öğrencisi Aristo, daha antik çağda iken demokrasilerin oligarşiye dönüşme sorununu öngörmüş ve tedbirler önermişler. Eflatun oligarşiye karşı aristokrasiyi önerirken, Aristo demokrasinin tiranlığa dönüşme tehlikesini oligarşi ile dengelemeyi, hukukun üstünlüğüyle güçlendirmeyi savunmuş. Eflatun, ideal devlet için adaleti sağlayacak, yöneticileri hak yararına zorlayacak yasalar, bilgelik ve erdemin birleşimini savunurken, Aristo devlette hukukun egemen........

© 9 Eylül Gazetesi