Biz ‘Hristiyanlık’ diyoruz, çünkü Hazreti İsa’ya Yunanca ‘Hristo’ deniyor. Benim gençliğimde tek tük “İsevilik” diyenler de vardı, artık sanırım hiç kalmadı.

Hazreti İsa’ya İngilizce konuşanlar “Jesus Christ” diyorlar. Aslında gerek modern anlamda kullanılan ‘Jesus’ gerekse ‘Hristo-Christ’ isim değil, ikisi de sıfat.

‘Jesus’ kelimesi İbranice ‘Yehoshua’dan geliyor, “Kurtarıcı” anlamında. Bu kelime Yunancaya ‘Iesus’ olarak geçmiş, oradan da Latinceye ve bütün dillere. Bize de ‘İsa’ olarak gelmiş işte.

‘Hristo-Christ’ ise yine kökenini İbranicede buluyor, ‘Masiah’ kelimesinden geliyor, biz ‘Mesih’ diyoruz, aslında bir anlamda İsa ise eş anlamlı bir kelime, o da “kurtarıcı” demek.

Bu artık isim yerine geçen sıfatların hepsinin kökeninin İbranice ve Hzreti İsa zamanında konuşulan dil olan Aramice olması tesadüf değil elbette.

Az konuşulan bir konu var, Hazreti İsa aslında “Hristiyan” değildi; o Yahudiydi. Yapmak istediği yeni bir din kurmak değil Yahudiliği düzeltmekti. Bunun için isyan ediyordu, bir başkaldırı hareketinin lideriydi aynı zamanda.

Dönemin Yahudi din adamları bu tehlikeyi bertaraf etmek için çok tanrılı dinlere inanan Romalı komutan Pontus Pilatus’a onu şikayet ettiler. İsa çarmıha gerilerek idam edildi.

Bugün bildiğimiz Hristiyanlık dinini kuran insan Hazreti İsa değil, onun havarilerinden olan Aziz Pavlus’tur. Tam da bu sebeple, Vatikan’daki ana kilise onun adını taşır: Aziz Pavlus Kilisesi. (Batı dillerinde Aziz Pavlus’un adı St. Paul’dür.)

Gelmiş geçmiş bütün Papa’lar, Hazreti İsa adına değil, Aziz Pavlus adına bu görevi yaparlar.

Dün sabah ölen Papa, latince Franciscus adını kullanıyordu. İstanbul’da ve İzmir’de “St. François” liseleri var, bu liseler de Papa’nın adını aldığı ünlü din insanı François’nın (Fransuva) adını taşır. (Bir önceki müstafi Papa ‘Benedictus’ adını kullanıyordu, onun adına da bir okul var İstanbul’da St. Benoit.)

Katolik kilisesi tarafından “aziz” ilan edilen Fraciscus kendi mezhebini, “Fransiskenler”i kuran isimdi. Bir çeşit halk kahramanıydı, çünkü Papalığın ve Katolik kilisesinin zenginleşmesine, halktan topladığı paralarla rahiplerin lüks bir hayat yaşamasına karşı çıkıyor, sade ve gösterişsiz bir hayatı, fakirlere ve muhtaçlara yardımı savunuyordu.

Tam da bu fikirlerinden ötürü yaşadığı zaman Papalık tarafından hiç sevilmediğini, tam tersine bir nevi “komünist” muamelesi gördüğünü bilelim. ‘Kör ölür badem gözlü olur’ misali, Papalık ona öldükten birkaç yıl sonra “aziz” mertebesini verdi.

Bugüne kadar gelmiş geçmiş hiçbir Papa’nın........

© 10 Haber