Silah sistemleri artık donanımları kadar yazılım, kod ve lisans anlaşmalarıyla birlikte düşünülmek zorunda. Bunlara hâkim değilseniz aldığınız silah tümüyle kontrolünüzde sayılmıyor. Bir Eurofighter Typhoon jetinin kokpitinde uçuşa hazır pilot görülüyor. (Foto: Eurofighter.com)

Artık silah sistemleri sadece çelik, motor ve füze değil. İçlerindeki yazılım, algoritma, lisans ve izleme kodları en az top namlusu kadar stratejik güç unsurlarına dönüşmüş durumda.
Türkiye’nin Eurofighter alımı vesilesiyle bu konuyu tartışmanın tam sırası.
Bir savaş uçağı satın almak, sizi tam anlamıyla onun sahibi olmanıza yetmiyor, egemen yapmıyor.
Çünkü modern savaşın kontrolü artık tetiği çeken pilottan çok, o uçağın beynini yazan mühendisin elinde.
Ne kadar yetenekli olursa olsun bir pilot, erişemediği kodlar, gömülü kısıtlamalar ve dışa bağımlı yazılım lisansları nedeniyle her zaman dilediği hedefe uçamaz, seçtiği hedefi vuramaz.
Gökyüzünde süzülen uçağın gölgesi size ait olabilir ama uçuştaki kaderini belirleyen algoritmalar başkalarına aittir.

Silah sağlayıcı ülkeler —özellikle ABD ve Batılı müttefikler— artık hiçbir silahı “koşulsuz” satmıyor.
Her satış, teknik şartların yanı sıra politik ve operasyonel kısıtlarla geliyor.
Bu kısıtlar, “End-Use Monitoring” (EUM) adı verilen denetim mekanizmalarıyla takip ediliyor.
Satıcı devlet, “Benim uçağımı nerede, kime karşı kullandın?” diye sorma hakkını saklı tutuyor.
Bu hak, Arms Export Control Act gibi yasalarla korunuyor.
Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması, bu yeni çağın en çarpıcı örneği.
Resmî gerekçe, S-400 sisteminin “teknik uyumsuzluğu” idi ama aslında mesele, saf teknolojiden çok politik kontroldü.
Benzer biçimde, F-16 satış ve modernizasyon süreçlerinde de ABD Kongresi’nde “Yunanistan’a veya İsrail’e karşı kullanılmaması” gibi şartlar gündeme geldi.
Bugün artık bir savaş uçağı satın almak, sadece savunma değil — aynı zamanda bir itaat testi anlamına geliyor.

F-35, Eurofighter, Rafale ya da Patriot fark etmez: Bu sistemlerin en kritik unsuru artık gömülü yazılım ve kaynak kodudur.
Bu kodlara erişiminiz yoksa........

© yetkinreport.com