Donald Trump ve Şi Jinping 30 Ekim 2025’te ikili görüşmeleri öncesinde (Foto: Beyaz Saray)

Bu hafta Hong Kong, Shenzhen ve Pekin’de yaptığım üst düzey temaslar, küresel dengelerin sessizce yeniden kurulduğuna dair gerçeği bir kez daha teyit etti. Artık mesele yalnızca ticaret hacmi, konteyner sayısı ya da üretim maliyetleri değil. Finansal mimari, kritik mineraller, yüksek teknoloji, tedarik zinciri güvenliği ve stratejik diplomasi iç içe ilerliyor.
Çin, “dünyanın ucuz üretim üssü” rolünden çıkalı çok oldu; şimdi yeni yüzyılın ekonomik ve jeopolitik tasarımını yazmaya aday.

Hong Kong’ta dış ilişkilerden sorumlu yönetim kurulu üyesi olarak destek verdiğim Çin–Körfez Enerji ve Emtia Ticaret Borsası, Shenzhen’de 100 trilyon renminbiyi (yaklaşık 14 trilyon dolar) aşan işlem hacmi yaratan modelin Körfez sermayesiyle ölçeklenmiş versiyonu. Kritik minerallerden karbon piyasalarına, LNG ticaretinden yeşil finansman araçlarına uzanan devasa bir ekosistem inşa ediliyor.
Bu sadece bir piyasa değil; yeni küresel güç mimarisinin ticari altyapısı. Çin zaten dünyanın en büyük petrol, doğal gaz, metal ve petrokimya alıcısı. Şimdi alıcı olmanın yanısıra finansal ve kurumsal mimariyi de kuran tarafa geçiyor. Alımlara ödediği parayı kendi ekonomisine geri getiriyor.

APEC ve G20’de verilen sıcak görüntüler, el sıkışmalar, “işbirliği” mesajları bir yakınlaşma izlenimi yarattı. Ancak özde hiçbir şey değişmiş değil. ABD ile Çin arasındaki mücadele, son yarım yüzyılın en sert stratejik hesaplaşması. Sıcak savaş yok, fakat açıkça tanımlanmış bir “soğuk barış” dönemi var. Görünürde diplomasi; perde arkasında teknoloji, tedarik ve finans üzerinden sürdürülen bir güç satrancı.

Washington’un 2017’den bu yana uyguladığı tarifeler ve lisans kısıtlamaları, Trump döneminde başlamıştı. Biden bunları geri almak yerine genişletti. Şimdi yeniden sertleşen Trump yönetimiyle yeni bir fazdayız. 2024–2025’te ABD:

* 100’den fazla Çinli teknoloji şirketine ihracat yasağı
* yüzde 25–yüzde 245 arasında değişen ek gümrük tarifeleri
* Elektrikli araç ve batarya teknolojisine karşı özel engeller
* Çip ve yarı iletken üreticilerine lisans blokajları

uyguluyor.

Fakat bu kez tablo farklı. Çin savunmada değil. İlk kez sert ve hesaplı bir karşı hamle devrede.

Enerji dönüşümü, savunma sistemleri, uzay teknolojisi, yapay zekâ altyapısı, elektrikli araçlar ve çip üretimi… Hepsi kritik mineral zincirine dayanıyor. Ve bu zincirin........

© yetkinreport.com