XXI’inci Yüzyılın ikinci çeryerğine girerken dünya siyaseti giderek daha çok sürpriz ve gerişlimlere sahne olmaya başladı. İsrail gizli servisi Mossad çağrı cihazlarını patlatarak Lübnan’da Hizbullah’a sürpriz saldırı düzenlemişti.

Alfred Hitchkok, 1962’de François Truffaut ile yaptığı radyo söyleşisinde, “sürpriz” ile “gerilim” arasında nasıl bir fark olduğunu anlatmış: “Gerilim ile sürpriz arasındaki fark çok basit. Sizinle konuşuyoruz. Önümüzdeki masanın altında belki bir bomba var, sohbetimizin bir özelliği yok, bir şey de olmuyor, sonra…birden… bom…Patlama… İzleyiciler için sürpriz… öncesinde olağan bir sahne gösterildi, ilginç bir yanı yoktu.”

Söyleşi şöyle devam ediyor: “Şimdi de gerilimi inceleyelim. Bu kere bomba masanın altında, izleyiciler bunu biliyor, muhtemelen katilin oraya bombayı koyduğunu da gördü… bomba bir saat içinde patlayacak… patlamasına on beş dakika kaldı, dekorun içinde bir saat var: ilk sahnede gördüğümüz sohbet birden çok daha ilginç hale geliyor, çünkü izleyiciler sahnenin içinde. Birincisinde, izleyicilere patlamanın olduğu sırada on beş saniyelik bir sürpriz yaşatıldı. İkincisinde ise onlara on beş dakikalık bir gerilim sunuyoruz.”
Hitchkok’un anlattığının güncel yanı yok değil. Son iki yıl içinde Orta Doğu’da hangi olaylar bizim için sürpriz oluşturdu, hangilerinde gerilimi yaşadık, biraz düşününce ayrımı yapmak güç olmasa gerek. Bir yandan İsrail’in Lübnan’da Hizbullah’ın çağrı cihazlarını patlatması diğer yandan ABD B-2’lerinin GBU-57 ile İran’da Fordo’yu vurmasını anımsayalım.

“Stratejik Sürpriz” başlıklı, Bruno Tertrais ile Olivier Deboussy imzalı bir makalede (Commentaire dergisinin Kış 2008/2009 sayısı) ise 11 Eylül 2001 El Kaide saldırılarından yalnızca birkaç hafta önce meslektaşlarını ikaz ettiğine atıfla “stratejik sürpriz” kavramı irdelenmekteydi. Akıl hocası Albert Wohlsetter gibi Pearl Harbor’un yarattığı travmanın etkisi altında kalmış ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz’in, “sürprizler o kadar sık olmaya başladı ki, bizi hala hayrete düşürmesine hayret etmek gerekiyor” sözleri var. Makalede stratejik sürpriz kavramının Fransa’da pek fazla kullanılmamakla beraber esasen kapsamının temelde bir yenilik taşımadığını, yeni olanın stratejik sürprizin siyasi ve askeri ortamın yapısal unsurlarından biri haline gelmesi olduğu belirtilmekteydi.

Profesör Timur Kuran, project-syndicate.org sitesinde yayınlanan 8 Şubat 2011 tarihli ve “Devrimci sürpriz politikası” başlıklı bir makalesinde, Arap Baharı etrafında gelişen olayları analiz etmişti. Arap dünyasında gösterilerin kıvılcımını yakan Muhammed Buazizi isimli üniversite mezunu Tunuslu seyyar satıcının 17 Aralık 2010’da kendini yakarak intihar girişimine atıfla........

© yetkinreport.com