Türkiye’de Köy Koruculuğu sisteminin barış sürecine dahil edilerek dönüşümü, sürecin kalıcılığı için önemli. (Foto: X/TürkiyeGK)

Türkiye’de Kürt meselesine çözüm arayışında tartışmalar genellikle PKK’nın silahsızlandırılması, demokratikleşme adımları, barış sürecine kamuoyu desteği ve Suriye denklemi etrafında dönüyor. Oysa barışın sürdürülebilirliği için nadiren gündeme gelen bir aktör var: köy koruculuğu sistemi. Barış mimarisini sağlam kurmak istiyorsak, PKK mensuplarının yeniden entegrasyonunun yanısıra korucuların geleceğini de sürecin ayrılmaz bir parçası olarak tasarlamak zorundayız.

Barış süreçlerinde devletin desteklediği milis/yardımcı güvenlik yapıları gözardı edildiğinde, bunlar sıklıkla spoiler (süreci bozan) aktörlere dönüşür veya suç ekonomilerine kayar.

Kolombiya’da 2003–2006’ta toplu terhis ve hukuki düzenlemelere rağmen parçalanmış miras grupları ortaya çıktı; geçim, adalet ve yerelde meşruiyet üçlüsünün aynı anda çözülmemesi, şiddetin formlarını değiştirdi ama bitirmedi. Irak’ta “Sons of Iraq (Irak’ın Oğulları) /Sahva” bunun için başka bir örnek. 2007 sonrası mahalle savunma yapıları önce güvenliği artırdı; ancak kalıcı entegrasyon (iş, maaş, güvenlik bürokrasisine geçiş) gecikince yeniden silahlanma ve kopuşlar görüldü. Afganistan’da kısa vadeli güvenlik amaçlı milisleşme, hesap verilebilirlik ve denetim mekanizmaları kurulmadığında hak ihlali ve yerel rekabet risklerini büyüttü. Öte yandan, Kuzey İrlanda’da güvenlik sektörünün dönüşümü (polislikte yeniden eğitim, denetim, hak temelli çerçeve) barış anlaşmasının toplumsal meşruiyetini güçlendirdi.

Bu örneklerden alınacak ders açık: Devlet destekli silahlı yapılar, barışın parçası olarak şeffaf........

© yetkinreport.com