İçinden geçtiğimiz veya geçmeye çalıştığımız çözüm ve barış dönemi, bütüncül açıdan bakıldığında birçok şeyi dayatan, nasıl ve ne yapmalı sorularına daha fazla eğilmemizi sağlayan da bir dönem. Demokratikleşmenin, kalıcı barışın ve eşit yurttaşlığın yol haritasını tartışırken barışın dilini, gramerini, mimarisini ve imkanlarını nasıl kuracağımız sorusu, sadece barış olsun demekle cevap bulmayacağı aşikâr.

Malumdur, bu dönem hem ertelenmiş hem de yakıcı birçok gündemi önümüze getiriyor. Bunlara nasıl hazırlık yapmak gerek, nereden başlamak lazım, toplumsal olanı nasıl büyüteceğiz?

Deyim yerindeyse gündelik yaşamın teşqelesi; sokaktaki yaşam, kamusalda zedelenmiş adalet ve sosyolojinin kendisi ile buluşmalı. Bu olursa bazı boşluklar dolacak.

Dönemin ruhu, karşılığı olmayan söylemlere değil, ahlaki ve etkili politikalara ihtiyaç duyuyor. Geçtiğimiz günlerde kendilerini dinleme fırsatı bulduğum DADSAZ, tam da ne yapmalı ve nasıl yapmalıya dair kanımca aktüel bir örnek. Van’da Nisan 2025’te resmi olarak kurulan, açılımı Komeleya Vekolîn û Perwerdeya Hiqûqê (Hukuk Araştırma ve Eğitim Derneği) olan DADSAZ, tam da “ne yapmalı?” sorusuna entelektüel, ahlaki, politik ve kolektif bir yanıt oluyor.

Yeni bir dernek olan DADSAZ’ı önemli kılan birçok şey ifade edilebilir. Birincisi kolektif bir iş olarak yürüyor olması. Kuruluşundan bu yana 13 hukuk tartışması yaptı, 2 panel düzenledi ve 1 eğitim gerçekleştirdi. Bu rakamlar çok anlam ifade etmeyebilir ama bir yön ve talep tarif etmesi açısından mühim. İkincisi, tüm tartışmalar Kürtçe, tüm üretim Kürtçe. Çünkü derneğin de ima ettiği üzere ‘nasıl konuşursan öyle kurarsın.’

Derneğin temel amacı, Kürtlerin hukukla kurduğu ilişkiye dair bir çerçeve çıkarmak. Çünkü “her dil, bir hukuka ihtiyaç duyar” diyorlar. Dil, yalnızca kelimeler değil; bir dünya görüşü, bir değer........

© Yeni Yaşam