Her medeniyet, kendi insan tipini vücuda getirir. Bu çerçevede İslâm’ın da bir insan tipi ve modeli vardır. Özellikle tarihte iz bırakmış ve sonrasında takip edilecek bir yol oluşturmuş Müslümanlara bakın, bazı ortak özelliklerinin bulunduğunu görürsünüz. Çalışkanlık, sabır, diğerkâmlık, idealizm gibi temel vasıfların yanında, gerektiğinde ilmin yanına cihadı, kalemin yanın kılıcı ve silahı koyabilen şahsiyetlerdir bunlar. İslâm insanı, kâmil ve mütekâmil, hadiselerin gidişatına göre güzergâhını çizebilen, her durumda ve şartta yolundan dönmeden mücadelesini sürdüren dayanıklı bir insan tipidir.

Yakın tarihimizde, İslâm coğrafyasının her yerinde böyle şahsiyetlere tesadüf etmek mümkün. Ama ben özellikle kriz bölgelerinden yükselen seslere daha çok odaklanıyorum. Çünkü onların ortaya koyduğu örneklik, çağları aşan birer sabır ve direniş destanı aynı zamanda. “Mesela kim?” dense, aklıma gelecek ilk örneklerden biri Mehmet Emin Buğra (1901-1965).

Doğu Türkistan’ın Hoten şehrinde, kökleri Semerkand’da medfun meşhur mutasavvıf Hâce Ubeydullah Ahrâr’a (v. 1490) dayanan seçkin bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Mehmet Emin Buğra, babası küçük yaşta vefat ettiği için dayısının gözetiminde sağlam bir İslâmî eğitim aldı. Buğra, gençlik yıllarından itibaren, Çin’in tasallutu altındaki Doğu Türkistan’ın içinde bulunduğu ahvali bütün gerçekliğiyle fark etmişti. 1931’de çıktığı altı aylık bir yurt gezisi........

© Yeni Şafak