login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Sabine Sterk
Gideon Levy
Penny S. Tee
Mark Travers Ph.d
John Nosta
Daniel Orenstein
Beth Kuhel
Dere tepe düz giderken..
Merhûm Teoman Duralı, sıkı sık Türkçenin bir soykırıma uğradığını yazar , söylerdi. Bu nitelendirme belki bâzıları açısından ağır kaçmış olabilir. Lâkin dil husûsunda içine düştüğümüz hâl-i perişânı çarpıcı bir şekilde hissettirdiğini unutmamak gerekir.
Bir dilin zenginliği tartmak için çeşitli kıstaslar mevcuttur. Bunlardan birisi, daha çok eş anlamlı görünmekle berâber, aralarında hassas farklılıkların olduğu kelimelerin sayılarının o dilde ne kadar yekûn tuttuğudur. Lâtince kökle bir kelime olan tam da sinonim bunu anlatır. Bir dilde derinleşmek isteyen herkes bir safhada o dilin sinonim lûgatını elde etmek ister.
Kelimelerin , bilhassa sinonimlerin sayısı azaldıkça beşerî ilişkilerde pek çok tıkanıklık ortaya çıkması mukadder olur. Yâni, dilde fakirleşme ilişkileri bozar. Hislerimizi, fikirlerimizi anlatmakta zorlanırız. İfâde imkânları daraldıkça meselelerin hâlledilmesi biraz daha müşkil bir hâle gelir. Buna ilâveten yeni meseleler de hâsıl olur. Pek araştırıldığına şâhit olmadım. Ama günlük hayatta , dil fakirleşmesiyle şiddetin tırmanması arasında bir yakınlık olduğunu zannediyorum. Fâkir bir dil üzerinden meseleleri medenî yollardan hâlletmenin yerini karşısındaki ezerek, hattâ yok ederek neticeye varmak kolaycılığı alır. Evet, dil kaybının mukadder kıldığı diğer ve daha mühim bir kayıp medenî kayıplar olsa gerekir.
Elyevm hâkim olan küresel kültür , durumu belki de içinden çıkılmaz seviyelere taşıyıp ağırlaştırıyor. Narsisist bireylerden meydana gelen toplumlar , pek çoğu hastalıklı olan alevli hissiyatlarını en kısa yollardan en keskin eylemelere döküyor. Sistemler, rekâbetçiliğe dayalı başarı güzellemeleri üzerinden bireyleri mütemâdiyen günlük hayat mücâdelelerine sürüyor. Esâsen bu sosyal darvinciliğin en ileri safhası. Her yarışma rakipleri ezmeye, eksiltmeye dayanır. Bu gayrı insânî hâl , ilerleme için tabiî , kaçınılmaz görülür ve güzellenerek yüceltilir. Kutsanmış rekâbet ve bunun neticesinde elde edilmiş başarıların, kaybedenleri nasıl bir yıkıma sürüklediği , arkasında nasıl bir enkâz bıraktığına ise hiç bakılmaz.........
© Yeni Şafak
visit website