Büyük Suriye Devrimi gibi bir adın dilimize yerleşip yerleşmeyeceğini herhalde zaman gösterecek. Büyük Suriye Devrimi, Pınar’dan çıkmış “Büyük Suriye İsyanı” kitabını hatırlatıyor. Michael Provence bu kitapta 1925 olaylarını anlatır. Çok değerli bir kitaptır. O zaman Sultan el-Atraş liderliğinde Fransız manda yönetimine karşı büyük bir mücadele verilmişti. Aynı zaman diliminde İngilizler Filistin manda yönetiminde İsrail’i kurmaya çalışıyordu.

Fransızlar Sultan el-Atraş liderliğindeki isyanı bastırdı. Suriye etnik ve dinî temelde ayrıştırılmak istendi. Yapılacak kısa bir araştırma ile Fransa’nın ayrıştırmaya yönelik harita taslaklarına ulaşmak mümkündür. Fransızlar 1920’den itibaren hâkimiyet kurmaya başladıkları Suriye’de, hemen hemen her alanda geleneksel yapıyı ters yüz etmek istediler. Bunun bir sonucu olarak II. Dünya Savaşından sonra Fransa’nın fiilî hâkimiyetine son verilse de Suriye’de millî bir yönetim tesis edilemedi. 2011’de başlayan büyük karmaşa da azınlık grupların millî bir yönetim anlayışına geçit vermek istememelerinden kaynaklandı. Etnik ve dinî temelde ayrışma isteği çok güçlüydü. Bu, Fransa’nın kurduğu yapının ne kadar güçlü olduğunu gösterir. Bu sebeple Büyük Suriye Devrimi ifadesi bir taraftan Büyük Suriye İsyanını hatırlatırken diğer taraftan da Ahmet Şara yönetiminde meydana gelen değişimlere atıf yapar.

8 Aralık 2024’te ortaya çıkan yeni durumu bütün yönleriyle görebilmek için herhalde orta ve uzun vadeli sonuçlara bakacağız. Bu devrim ile kalıcı yapıların ortaya çıkıp........

© Yeni Şafak