1814’te başlayıp 1918 yılı sonlarına kadar devam eden Birinci Dünya Savaşı’nın 4. yılında, savaşa katılan devletler yorgun ve bitap düştü. Bu mecâlsizliğe bağlı olarak, “harp belâsı”na maruz kalan topluluklarda da savaştan nefret ve barışa hasret yönünde gelişen duygular adeta doruk noktasına çıktı.

İşte, tam bu esnada, savaşa sonradan katılan Amerika Birleşik Devletleri, ortaya yeni bir formül attı. 14 maddeden müteşekkil bu formülün adı “Wilson Prensipleri” olarak tarihe geçti. Maddelerin özünde, milletlerin huzuru, barışı ve ülkelerin bağımsızlığı alıyordu.

8 Ocak 1918 günü, bu prensipler Başkan W. Wilson tarafından asıl maksadı ifade eden bir mesajla birlikte ABD Kongresi’ne gönderildi. Kongrede, söz konusu maddeler tek tek okundu ve genel kabul gördü.

Bununla beraber, bazı hususlar eksik veya yetersiz bulundu. Bu sebeple, Başkan Wilson, 11 Şubat’ta o prensipler manzumesini 27 maddeye çıkartarak, listeye nihaî bir şekil verdi. Aynı gün yaptığı açıklamada “Devletlerin yeni toprak alamayacakları; savaş tazminatı ve cezaî tazminat alınamayacağı; milletlerin kendi geleceklerini kendi iradeleriyle ortaya koyması gerektiği” yönündeki prensip ve görüşlerine açıklık getirmiş oldu.

İşte, tarihe geçen o prensiplerin maddeler hâlindeki bir özeti:

© Yeni Asya