Jamarat (Cemarat) alanında belirlenen üç noktada (cemrelerde) Müzdelife’den toplanan küçük çakıl taşlarını (yaklaşık nohut büyüklüğünde) atmak hem Hz. İbrahim’in (as) hem Hz. İsmail’in (as) hem de Hz. Hacer validemizin şeytanın vesvesesine karşı verdiği mücadeleyi hatırlamak anlamına gelir. Hem de nefsanî arzulara karşı duruşu simgeler.

Zilhicce ayının 10. Günü olan Kurban Bayramı’nın ilk gününde sadece büyük şeytan olan (Akabe Cemresi) taşlanır. Zilhicce’nin 11. ve 12. Günleri olan Kurban Bayramı’nın 2. ve 3. günlerinde ise üç noktada bulunan üç şeytan ki küçük, orta ve büyük şeytan sırayla taşlanır. Önce küçük cemereyi taşlamak, ondan sonra orta cemereyi ve ondan sonra da Akabe cemeresini taşlamak vaciptir. Üç şeytana taş atmak, bu üç düşmana karşı mü’minin cihadını ve mücadele azmini temsil eder.

Üstad Bediüzzaman hazretleri Sözler adlı eserin 13. Sözünde, insanın üç büyük düşmanından bahseder: Nefis, Şeytan ve Hevâ (heves). Nefis ise insanın en büyük düşmandır. Üç büyük düşmanın hasiyetleri hakkında ise: “Nefis, devekuşu gibidir. Şeytan sofestaî, heva da bektaşîdir.”1

Allahu a’lem nefsin ibadet vazifelerinden kaçması devekuşuna; şeytanın asılsız evhamlarla, saçma sapan akıl dışı vesveselerle insanı aldatmaya çalışması Sofestailiğe; heva’nın ise insanın boş şeylerle ömür çürütüp nefsini eğlencelerle avutup oyalanmasını, kalp ve vicdanını böylece susturmasını netice veriyor olması Bektaşîliğe benzetilmesine ima olsa gerek.

Hasılı her cemreye 7’şer (toplam 49) taş atılır. Küçük ve orta Cemre’de atılan taşlardan sonra dua edilir. Büyük Cemre’den sonra dua edilmez, sadece taş atılıp geçilir. Üstad Bediüzzaman Hazretleri “yedi” rakamının Kur’ân’da ve ibadetlerde bir kemâl ve tamamlanmışlık ifadesi olduğunu ima eder. “Yedi, kesretin ve külliyetin alametidir.”2

Bu durumda şu niyetle her bir taşa: Bir günahın reddi veya bir vesvesenin kovulması veya kötü bir niyetin iptali şeklinde bakılabilir. Böylece yedi taşla şeytanın yedi yönlü savletine karşı yedi yönlü bir savunma yapılmış olur.

Şeytanın yedi yönlü savleti cihat-ı sitte diye tabir edilen altı cihet ki (Bir şeyin üst, alt, sağ, sol, ön, arka olmak üzere altı ciheti var) demektir. Yedinci ciheti ise enfüsî cihettir.

Kur’ân ve hadislerde geçen ifadelere göre, şeytanın insana yedi farklı yönden saldırıp saptırmaya çalışması bazı kaynaklarda şu şekilde açıklanır: Ön cihetten vermeye çalıştığı ibadetleri gurur vesilesi yapma, riyaya düşürme gibi vesveseleridir.

Arka cihetten vermeye çalıştığı nefsin zaafları olan şehvet, öfke, kin, tembellik gibi günah ve haramlara teşvik vesveseleridir. Sağ cihetten vermeye çalıştığı mazideki........

© Yeni Asya