Güveni çalınan şehirler

REFİK TUZCUOĞLU

Henüz küçük bir çocukken babam beni, Ahilik geleneğinin etkilerinin hâlâ hissedildiği Konya’daki Kapu Camii’ne Cuma namazına götürürdü. Bir gün İstanbul’dan bir misafirimiz de bize katılmıştı. Caminin şadırvanına vardığımızda, misafirimizin şaşkınlığına sebep olan sahneyi hiç unutamıyorum. Avludaki şadırvanın askılıkları, abdest alan adamların çıkardığı ceketlerle doluydu. İçlerinde cüzdanlar, kimlikler, belki de yorgun geçen bir haftanın kazancı… Adamcağız şaşkınlıkla, “Burada hırsızlık hiç mi olmuyor, kimsenin aklına ‘çalınır mı?’ endişesi gelmiyor mu?” diye sormuştu. O askıdaki ceketler, birer kumaş parçasından öte, toplumsal bir güvenin bayrakları gibiydi.

Yıllar sonra üniversite için İstanbul’a geldiğimde, o misafirimizin şaşkınlığını daha iyi anladım. Yeni Cami ve Mahmut Paşa civarında yaşanan gasp ve yankesicilik olayları gazetelerde sıkça gündem oluyordu. Hatta Yeni Camii’n şadırvanındaki askıda duran ceketlerden bile hırsızlık yapıldığına dair haberler oldukça düşündürücüydü. O gün anladım ki, çaldırdığımız sadece cüzdanlarımız değil, o ceketlerin temsil ettiği güvendi.

Bugün geldiğimiz noktada ise durum çok daha vahim. Artık sadece kalabalık meydanlarda değil, evimizin kapısını üç kez kilitlerken, penceremize demir parmaklık takarken bile içimizi kemiren bir endişe var. Oysa bu milletin fıtratı temizdir. Sayısız fazileti hatıratlara, tarih kitaplarına geçmiş erdemli bir medeniyete mensubuz. Hakikaten ne oldu bize? Nasıl oldu da o sükûnet dolu çağlardan, bu güvensizlik iklimine geldik?

Ünlü Fransız seyyah Abdolonyme Ubicini, Osmanlı’nın çöküş asrı olan 19. yüzyılda bile “Türklerin erdemlerini, itibarlarına verdikleri önemi, sadeliklerini, ağırbaşlılıklarını, nezaket ve zarafetlerini” etraflıca anlatır. Yabancı seyyahların neredeyse tamamı Türk şehirlerinin güvenliğinden, insanların iyilik ve misafirperverliğinden........

© Yeni Akit