Tunus’tan İstanbul’a bir Başbakan getirtmiştik

MUSTAFA ARMAĞAN

Sumud gemilerinin kalktığı Tunus, 500 yıl arayla iki büyük düşünürü İslam fikir hayatına sunmuş olan bir ülke.

14. yüzyılın “beyni” İbn Haldun, Mukaddime’siylekendi başına yeni bir gökyüzü inşa ederken, 19. yüzyılın ikinci yarısında yetişen Tunuslu Hayreddin Paşa yalnız kendi ülkesinde değil, Osmanlı başkentinde de sanayi devrimini yaşamış olan kapitalist dünyanın gidişatına karşı İslam ülkelerinin nasıl bir tavır alınması gerektiğini söylüyor ve emperyalizm çağında yapışılacak “sağlam kulp”un ne olduğunu gösteriyordu.

1868 yılında Arapçası, sonra bizzat kendisi tarafından yapılan Fransızca tercümesi ve ardından Türkçe tercümesi yayınlanan kitabı Akvemü’l-Mesâlik’in orijinal sesi ve özgüvenli duruşu eserin yayınından kısa bir süre sonra İstanbul’dan fark edilmesini sağlamış ve şahsiyetini, reformcu özelliğini ve Aḳvemü’l-mesâlik adlı kitabını Sultan II. Abdülhamid’e anlatan Medeniyye tarikatı şeyhi Muhammed Zâfir Efendi vasıtasıyla padişah tarafından Ağustos 1878’de İstanbul’a davet edilmişti. Sultan Abdülhamid, Tunuslu Hayreddin Paşa’yı Sadrazamlığa tayin etmiştir.

Tunuslu Hayreddin Paşa 8 ay kadar süren kısa........

© Yeni Akit