Marx ve Engels’in Komünist Manifesto’sunda bahsettikleri “heyula”, kapitalizmin toplumu dönüştüren, insanları sömüren ve baskı altında tutan devrimci bir gücün açığa çıkmamış hâline referans veren çok güçlü bir sözdür. Bugün dijital kapitalizm, bu eski “heyula”nın modern bir biçimi olarak karşımıza çıkıyor. Dijitalleşme başlangıçta özgürlük ve kolaylık vaat etse de, aslında kapitalizmin en derin ve görünmeyen yüzünü ortaya koyarak emek sömürüsünü daha önce hiç görülmemiş biçimlerde güçlendiriyor. Dijital kapitalizm, bireylerin yaşamlarını sürekli izleyen ve kontrol eden bir yapıya dönüşerek toplumsal yapıyı köklü bir şekilde değiştirmektedir.

Kapitalizm, bütün kritik dönemlerde üretim araçlarını yaşadığı çağın gereksinimlerine göre dönüştürerek kendini yaşayan bir organizma gibi sürekli yeniden üretmiştir. Sanayi Devrimi ile hayatımıza giren makineler, işçi sınıfının sömürü biçimlerini daha kolay ve acımasız bir zorbalıkla pekiştirirken, dijital kapitalizm 21. yüzyılın devrimsel niteliğindeki teknolojik gelişmeleriyle internet, yapay zeka ve benzeri algoritmalar üzerinden elde ettiği kişisel verilerle benzer bir dönüşüm yaratmıştır. Bugün dev teknoloji şirketleri, kamusal olması gereken interneti özel mülkiyet olarak görmekte ve her bir kullanıcının ürettiği veriyi meta hâline getirerek dijital olarak görünmeyen emeğin sömürü türlerini artırmaktadır. Bu süreç, dijital emek gücünün görünmez hâle gelmesine yol açarak daha derin bir sömürüye neden olmaktadır.

Marx’ın çitleme hareketi kavramı, üretim araçlarının halktan alınıp özel mülkiyete geçmesini anlatır. Dijital kapitalizm, bu çitleme hareketini daha sofistike bir biçimde sürdürmektedir. İnternetin kamuya ait olması gereken alanları dev teknoloji şirketleri tekelleştirirken, bilgi ve veri, sermayenin birikim aracına dönüşmüştür. Dijital kapitalizmdeki........

© Yarın Haber