Lytt til saken

professor i politisk historie ved Universitetet i Bergen

Fenomenet er på ingen måte nytt, og det er ikkje sikkert at vi har meir av dette no enn ved dei føregåande vala, men det har iallfall blitt ein av dei store snakkisane ved dette stortingsvalet:

Det handlar om taktisk røystgjeving.

Slik omgrepet oftast vert brukt og forstått, inneber det at du som veljar sviktar partiet du eigentleg soknar til.

I staden lånar du røysta di til eit parti du kanskje likar sånn passeleg, men som like fullt er til å lite på i viktige spørsmål – og som er i ein tydelegare kampposisjon.

Tanken er at du skal få mest mogleg utteljing for valhandlinga di.

Og kanskje er det nettopp di røyst som løftar eit parti tilstrekkeleg høgt opp til å sikre ekstra mandat, og som samstundes sikrar at regjeringsalternativet du heiar på går sigrande ut?

I prinsippet er det iallfall mogleg.

Når taktisk røystgjeving vert diskutert, er det oftast nettopp med utgangspunkt i sperregrensa, som definerer kva parti som skal få forsyne seg av potten med 19 utjamningsmandat.

Premissen er gjerne at veljarane ut frå politisk overtyding høyrer heime i eit større parti, men medvite vel eit anna og mindre parti som høyrer heime i det same politiske nabolaget, for å løfte det over sperregrensa.

Dette inneber igjen at «sperregrensepartia» vert kunstig store.

I den verkelege verda er fenomenet taktisk røystgjeving meir komplekst.

Premissen om at veljarar har eitt «eigentleg» parti som dei sviktar fordi dei tenkjer........

© VG