Dijital teknolojilerin yaygınlaşmasıyla çocukların sosyalleşme, öğrenme ve oyun alanları yalnızca fiziksel mekânlarla sınırlı kalmamaktadır. Dijital ortam, çocuklar için hem fırsatlar hem de riskler barındırmaktadır. Bu makale, Dijital Çocuk Hakları Beyannamesi ve Türkiye’nin Dijital Dünyada Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni akademik bir perspektifle değerlendirerek, çocukların dijital ortamda güvenliği, mahremiyeti ve eşit erişim hakları üzerine odaklanmaktadır.

Giriş

Çocukların dijital dünyada maruz kaldığı riskler ve fırsatlar, uluslararası toplum tarafından giderek daha fazla gündeme alınmaktadır. Türkiye, bu bağlamda önemli bir adım atarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde Dijital Dünyada Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni imzalamıştır. Sözleşme, çocukların dijital ortamlarda güvenli, eşit ve adil şekilde yer almasını sağlamayı hedeflemektedir.

Dijital Dünyada Çocukların Karşılaştığı Riskler

Dijital dünya, çocuklara sınırsız öğrenme ve sosyalleşme fırsatları sunarken, aynı zamanda çok çeşitli riskler de barındırmaktadır.

- Mahremiyet ve güvenlik ihlalleri: Çocuklar kişisel bilgilerini çoğunlukla farkında olmadan paylaşmakta ve bu veriler kötü niyetli kişiler veya kurumlar tarafından istismar edilebilmektedir. Siber zorbalık, çevrim içi taciz ve uygunsuz reklamlar çocukların psikolojik sağlığını doğrudan tehdit etmektedir.

- Zararlı içerikler: Yaşlarına uygun olmayan şiddet, müstehcenlik, kumar ve bağımlılık yapan oyunlar, çocukların zihinsel ve duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilir.

- Dijital eşitsizlik: İnternet ve dijital kaynaklara erişimdeki farklılıklar, çocuklar arasında fırsat eşitsizliğini derinleştirmektedir. Bazı çocuklar sınırsız bilgiye ve kaliteli eğitim materyallerine ulaşabilirken, ekonomik veya coğrafi nedenlerle erişim imkânı olmayanlar geri kalmaktadır.

- Bağımlılık ve ruhsal etkiler: Uzun süreli ekran kullanımı, uyku düzeninde bozulmalar, sosyal izolasyon, dikkat eksikliği ve depresyon gibi riskler doğurabilir. Erken yaşta aşırı dijital içerik tüketimi, bilişsel gelişim ve sosyal beceriler üzerinde kalıcı etkiler yaratabilmektedir.

Ayrıca, yapay zeka destekli platformlar ve algoritmalar çocukların davranışlarını izleyip yönlendirebilmekte; bu durum farkında olmadan reklam ve içerik manipülasyonuna maruz kalmalarına yol açmaktadır. Dolayısıyla, dijital riskler sadece bireysel değil, toplumsal bir boyut da taşımaktadır ve kapsamlı önlemler gerektirmektedir.

Dijital Çocuk Hakları Beyannamesi’nin Temel İlkeleri

Dijital Çocuk Hakları Beyannamesi, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin dijital çağ uyarlaması olarak çocukların çevrim........

© tv100