Dünyada yeni bir akım var. Söz konusu akım, özgür irade temelinde oluşan liberal demokrasinin üzerine kapitalizm eklenmiş hâlinin artık çalışmadığı, bunun yerine farklı bir anlayışın gelmesi üzerine oluşuyor. Ancak daha önce başlıktaki sorunun cevabını verebilmek lazım. Bu sorunun cevabını da, farklı düşünürlerin, tarihsel örneklerin ve bazı önemli isimlerin görüşleriyle birlikte anlamaya çalışalım.

Liberal Kapitalist Demokratik Sistem lehine düşünenler:

Friedrich Hayek (1899-1992), ekonomik özgürlüğün ve bireysel hakların anlamını iyi bilen bir isim. Ona göre, devlet ne kadar az müdahale ederse, toplum o kadar özgür olur. Serbest piyasa, "görünmeyen el" mekanizması ile, en iyi dengeyi sağlar ve ekonomik çeşitlilik, inovasyon ve bireysel haklar da bu sistemden güç alır. Hayek'e göre, serbest piyasa ve özgürlükler, toplumun refahını artırmak için "olmazsa olmaz" niteliğindedir. Aslında Hayek'ten önce Adam Smith’in (1723-1790) görüşleri de bu yöndedir. Ona göre, bireylerin kendi çıkarları peşinde koşması, toplumun toplam refahını yükselten en güçlü sistemdir. ABD’nin kurucu babalarından Thomas Jefferson ve James Madison gibi büyük isimler de, devlet gücünün sınırlandırılması gerektiğini ve özgürlüklerin korunmasıyla demokratik toplumların ilerleyebileceğini belirtiyor. Kısacası, sistemin iyi yanlarını savunanlar, bireylerin özgürlüğünün ve serbest piyasanın, adil ve sürdürülebilir bir ekonomik düzenin temel olduğunu düşünüyorlar.

Eleştirileri olanlar:

Ancak, bu görüşlere karşı çıkanlar da az değil. Mesela, Noam Chomsky (1928-...), kapitalist düzenin özellikle büyük şirketleri ve elitleri güçlendirdiğini söylüyor. Ona göre, şu anki sistemde gelir eşitsizlikleri derinleşiyor ve halka dair karar mekanizmaları, gerçekten halkın iradesiyle değil, büyük sermayelerle biçimleniyor... Bir başka önemli isim, Pierre Bourdieu (1930-2002). Ona göre, siyasi ve ekonomik güç, toplumda bir “simbiyotik güç”. Yani, ekonomi ve kültür birlikte hareket ederek, gerçek........

© Türkiye