Osmanlı padişahlarının günleri seferde dahi olsalar ibadetle başlar, ibadetle sona ererdi. Havuz başında cariye oynatan padişah imajı, Batılı ressamların uydurmasıdır. Padişah gün doğmadan evvel kalkar. İcap ederse yıkanıp abdest aldıktan sonra sabah namazını ekseriya Ağalar Camii’nde enderun ağaları ile beraber cemaatle kılar. Namazdan sonra Kur’an-ı kerim okur, zikir ile meşgul olur. Muntazaman namaz kılmak vecibesine Osmanlı sarayında sonuna kadar uyulmuştur. Cemiyette olduğu gibi günlük hayat namaz vakitlerine göre tanzim ve tertip edilmiştir. Sarayda hayat ciddiyet içinde geçer. Havuz başında cariye oynatan padişah imajını ecnebi ressamlar uydurmuştur.

Sofrada tek başına

Sabah kahvaltısı, enderun denilen iç sarayda kiler odasında ve kilercibaşı nezaretinde hazırlanır. Çeşnicibaşı tabla vasıtasıyla takdim eder. Padişah yere oturup yer sofrasında sini üzerinde yemek yer. Dizlerine bir peşkir serer, bir peşkir de sol kolunda asılı durur. İlk zamanlar herkes gibi padişahlar da günde 2 kere yemek yerdi. Biri kuşluk vakti denilen günün dörtte birinde, yani saat 9-10 sularında yenirdi. Diğeri, ikindi vaktinden sonraydı. Daha evvel kuşluk vaktine kadar açlığa sabredemeyen küçük çocuklara ve düşkün ihtiyarlara kaba kuşluk vakti denilen saat 8 gibi peynir ekmekten ibaret hafif bir kahvaltı verilirdi. Yemek zamanları mehter çalınarak ilan edilir. Evvelce hünkâr ve devlet ricali evvela ayakta mehteri dinler, sonra oturup bir arada yemek yer. Sultan Fatih devrinden itibaren sabah, öğle ve akşam olmak üzere günde 3 kere yemek âdeti geldi. Yazın uzun günlerde dört defa yemek çıktığı da olurdu. Ayrıca Fatih’ten sonra padişahlar yemeklerini hep yalnız yemiştir. Tanzimat’tan sonra arada bir aile fertleri veya misafirleriyle yemek yedikleri gibi, davetlere de gitmişlerdir. Padişah kahvaltısında, umumiyetle şunlar bulunur: Has ekmek, sıcak süt, tereyağı, bal, reçel, arzuya göre pişmiş yumurta, peynir, soğuk et, börek, meyve. Çay henüz hayata girmemiştir. Sıcak veya soğuk şerbet ile süt içilir.

Günün ilk yarısı

Padişahın günlük hayatı harem ile enderun arasında, yani iç sarayda geçer. Kahvaltıdan sonra padişah harem dairesinden çıkarak enderundaki has oda isimli ofisine gider. Burada her biri birer hüner ve marifet sahibi Osmanlı entelektüeli olan ağalarla vakit geçirir. Devlet işleriyle meşgul olur. Kendisine arz edilmiş evrakı okur, yazılarını yazdırır. Tanzimat’tan sonra burası mabeyn adını almıştır. Padişah sarayda toplanan Divan-ı Hümayun’a riyaset eder. Sultan Fatih’ten itibaren toplantılara katılmamış, kendisine mahsus kafeste örtülü locadan müzakereleri takip etmiştir. Toplantı bitince divan azaları sırasıyla sarayın........

© Türkiye