Faiz Kaymak,

Tarihe Damga Vuran Lider

31 Nisan 1904’te doğan ve 27 Temmuz 1982’de hayata veda eden Faiz Kaymak, Kıbrıslı Türklerin ilk siyasi liderlerinden biriydi. KATAK ve Milli Parti’nin kurucuları arasında yer alan Kaymak, Kıbrıs Türk Kurumu Federasyonu Başkanlığı görevini de üstlendi. 1954 yılında New York’a giden ilk Türk heyetinin başkanlığını yapan Kaymak, Kıbrıs Türklerinin hem içte hem de dışta temsilinde kritik roller oynadı.

Faiz Kaymak 1904 yılında Lefkoşa’da dünyaya gelmiştir. Babası zamanın debbağlarındandı. 1982 yılında vefat eden Kaymak 1921 ile 1941 yılları arasında ilkokul öğretmenliği yapmıştır. 1927 ile 1930 yılları arasında Kıbrıs İslam Lisesi’nde öğretmen olarak görev yaptığı görülmektedir. 1941 yılında adanın çeşitli yerlerinde yaptığı ilkokul öğretmenliğinden istifa etmiş ve ticarete başlamıştır. Ben Faiz Kaymak’ı Ayasofya Camisi’nin karşısında bulunan Musannıf Bey’in sahibi olduğu dükkanlarda Enver Fetin Bey ile ortak olarak gıda maddeleri toptancılığını yaptığını hatırlarım. O dükkanın köşesinde solcu İnkılap Gazetesi sahibi Saraç Fazıl Önder’i 1958 Mayısında katletmişlerdi. Bu yüzden bu cinayeti her konu edildiğinde aklıma Faiz Bey ve Enver Fetin Beyleri de hatırlarım.

Faiz Kaymak, Kıbrıs Türk Azınlığı Kurumu (KATAK) kurucuları arasında bulunmuştu. 24 Haziran 1952’de Kıbrıs Milli Türk Birliği Sekreterliği ve Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu Başkanlığını yürüten avukat Fadıl N. Korkut’un, Dr. Fazıl Küçük ile anlaşmazlığa düşüp istifa etmesi sonucu Kıbrıs Milli Türk Birliği’nin sekreterliğine ve federasyon başkanlığına getirilmişti. Mağusa Belediyesi meclis üyeliğinde de bulunan Kaymak 1953’te Menderes ile ilk defa görüşen bir Kıbrıslıdır. 1953 yılına kadar Kıbrıs konusunun Türkiye Hükümeti’nin gündeminde olması için Türkiye’de yaşayan yerleşik Kıbrıslılar ile Türkiye’de okuyan Kıbrıslı öğrencilerin çabalarını da göz ardı edilemez. İstanbul’da bulunan Kıbrıs Türk okullarından yetişenler cemiyetinin, Ankara Kıbrıs Türk Kültür Derneği’nin, kamuoyu oluşturmak için yaptıkları çalışmalar da unutulamaz. Prof. Derviş Manizade’nin, Nevzat Karagil’in, Mehmetali Pamir’in Mehmet Ertuğruloğlu’nun öğrenciler olarak da Burhan Nalbantoğlu’nun ve Dr. Kaya Bekiroğlu’nun oluşturdukları ortam Türkiye’deki öğrenci örgütleri, Türkiye Gençlik Teşkilatı ile yaptıkları temaslar iğne ile kuyu kazma gibi çalışmalardır.

1953’e gelindiğinde Faiz Kaymak ile Müftü Dana Efendi’nin ikili bir heyet olarak Ankara’da temaslar yaptıkları görülmektedir. Zamanın Menderes Hükümeti’nin Kıbrıs konusuna kayıtsız kalması, Dışişleri Bakanı Körülü’nün eski CHP hükümetinin değişmez siyaseti “bizim Kıbrıs diye bir sorunumuz yok” siyasetini devam ettirmesi, ikili heyetin Hükümet yetkilileri ile görüşmelerinin önünde en büyük bir engeldi. İşte bu ortamda Türkiye Gençlik Teşkilatı İkinci Başkanı Hüsamettin Cindoruk bu konuya içtenlikle yaklaşmış ve bir yolunu bulup Faiz Kaymak ve Müftü Dana Efendi’yi Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Refik Koraltan ile görüştürmüştür. Refik Koraltan ile yapılan bu görüşme Kıbrıs’tan Türkiye’ye giden heyetin Demokrat Parti yetkilileri ile yaptığı ilk görüşmedir. Bu görüşmeden sonra Refik Koraltan heyeti de yanına alarak Başbakan Menderes’in huzuruna çıkmışlardır. Bu görüşmeyi Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü ile görüşme takip etmiştir. Ben bu bilgileri Prof. Naskali’nin 6 Eylül Tutanakları isimli kitabında giriş yazısı yazan Hüsamettin Cindoruk’un yazısından öğrendim. Ben bu temaslardan sonra çeşitli zamanlarda Faiz Kaymak’ın Ankara ve İstanbul’da zaman zaman ziyaretlerde bulunduğu ve Türkiye’nin Kıbrıs’ta bir banka açması, evkaf konuları, eğitim konularını gündeme getirdiği görülmektedir. Kıbrıs’ta bu görüşmelerden sonra Türkiye İş Bankası’nın Kıbrıs’ta şube açtığı görülmektedir. Evkaf konusunda ise Köprülü’nün biz Lozan’da Evkaf idaresinin İngilizler tarafından kabul edilmesini kabul ettik. Bu yüzden biz Türkiye olarak bu konuya direk müdahil olamayız. Siz toplum olarak mücadelenizi sürdürünüz. Gazetelere yazılar yazıp taleplerinizi ileri götürünüz.........

© Turkish Forum