Çift mega sel Akdeniz’i nasıl doldurdu?
Temel veriler, 5,33 milyon yıl önce iki aşamalı bir ani sel olduğunu doğruluyor.

5,33 milyon yıl önce Cebelitarık Bariyeri kırıldı ve neredeyse kurumuş Akdeniz, iki aşamalı bir mega sel sonucu yeniden doldu.

700 günde neredeyse boştan doluya: 5,3 milyon yıl önce Atlantik ve Akdeniz arasındaki bariyer yıkıldığında, Dünya tarihinin en büyük ani sellerinden biri yaşandı. Araştırmacılar, yeni verilere dayanarak bu mega selin seyrini yeniden oluşturdu. Verilere göre, Atlantik suları önce neredeyse kurumuş Akdeniz’in batı havzasını doldurdu. Daha sonra su kütleleri, Sicilya yakınlarındaki 1,5 kilometre yüksekliğindeki bir şelale aracılığıyla doğu havzasına aktı ve bu beklenmedik bir sonuç doğurdu.

Yaklaşık altı milyon yıl önce, tektonik yükselme Cebelitarık Boğazı’nı bir bariyere dönüştürerek Akdeniz’i en önemli su kaynağı olan Atlantik’ten ayırdı. Bunu, neredeyse tüm Akdeniz’in kuruduğu Messiniyen Tuzluluk Krizi izledi. Bu durum, Atlantik sularının Cebelitarık Barajı’nı tekrar aşmasıyla yaklaşık 5,3 milyon yıl önce sona erdi.

Ancak Akdeniz’in bu şekilde yeniden dolmasının ne kadar hızlı ve şiddetli gerçekleştiği tartışmalı. Bazı verilere göre, Atlantik suları Akdeniz’e hızla geri aktı, ancak ani bir sel yaşanmadı. Ancak diğer kanıtlar, Akdeniz’i sadece iki yıl içinde tamamen dolduran yıkıcı bir ani sel olan Zanclean megaseline işaret ediyor. Princeton Üniversitesi’nden Udara Amarathunga ve meslektaşları, “Yarım on yıllık araştırmalardan sonra bile, su seviyesi farklılıkları ve yeniden dolmanın sonuçları tartışmalı olmaya devam ediyor,” diye açıklıyor.

Yaklaşık 600.000 yıl süren Messiniyen tuzluluk krizi sırasında Akdeniz neredeyse kurumuştu.

Bir sondaj çekirdeği ve “gizemli sapropel”

Sicilya yakınlarındaki Doğu Akdeniz havzasının deniz tabanından alınan bir çekirdek örneği artık daha fazla netlik sağlıyor. Katmanları hem Messiniyen tuzluluk krizini hem de yenilenmeyi kapsıyor; ayrıca “gizemli sapropel” olarak bilinen bir katman da mevcut. Bu, Cebelitarık Bariyeri’nin yeniden açılmasından hemen sonra biriken, iki tepe noktasına sahip bir çamur katmanı. Nasıl ve neden oluştuğu, Akdeniz’in yenilenme sürecinin tam olarak nasıl işlediği kadar belirsiz.

Amarathunga ve ekibi şimdi bu soruları daha ayrıntılı olarak inceledi. Temel verileri kullanarak, Akdeniz’in yeniden sular altında kalmasından önceki, sonraki ve sırasındaki koşulları yeniden oluşturdular ve bir model simülasyonu kullanarak çeşitli senaryoları test ettiler. Ekip, “Bu bize Zanclean mega selinin hemen ardından gelen bu gizemli son aşama hakkında ayrıntılı bilgi sağlıyor,” diyor.

Hızlı ve güçlü bir su akışının belirtileri

Analizler, ani bir megasel senaryosunu doğruluyor: Messiniyen kuraklığının sonunda, çekirdek başlangıçta şiddetli kuraklık........

© Turkish Forum