Kapitalin Evrimi ve Yeni Paradigma

21. yüzyılın ortalarına yaklaşırken, küresel ekonomi üç ana kapital türü arasında dönüşüm geçiriyor: finans, teknoloji ve altın. Finans kapital, geleneksel araçlarının etkinliğini yitirirken; teknoloji kapital, dijitalleşme ve yapay zekâ odaklı iş modelleriyle yükseliyor. Aynı zamanda, altın destekli para birimleri, özellikle Asya ve Afrika’da, finansal istikrar ve güven arayışının bir sonucu olarak yeniden önem kazanıyor. Bu makale, finans, teknoloji ve altın kapitalin küresel ekonomi üzerindeki etkilerini ve birbirleriyle olan etkileşimlerini incelemektedir.

Finans Kapital: Dijitalleşme ve Geleneksel Araçların Etkinliğini Yitirmesi

Finans kapital, 20. yüzyılın ortalarından itibaren küresel ekonominin merkezinde yer aldı. Ancak dijitalleşme ve teknoloji odaklı iş modellerinin yükselmesiyle birlikte, finansal kurumlar geleneksel iş yapış şekillerini sorgulamaya başladı. 2024’te küresel bankacılık sektörünün teknoloji harcamaları yıllık ortalama %9 artış göstererek, gelir artışının önünde bir hızla büyüdü. Ancak bu yatırımların verimliliği tartışmalı; ABD bankalarının verimliliği, diğer sektörlere kıyasla yıllık %0,3 azalma gösterdi (Reuters, 2025).

Büyük teknoloji şirketlerinin finansal stratejileri de dikkat çekiyor. Apple, Amazon, Facebook, Google ve Microsoft gibi firmalar, finansal araçları kullanarak büyüme stratejilerini destekliyor. Bu durum, finansal piyasaların teknoloji şirketlerinin etkisi altına girmesine neden oluyor (Reuters, 2025).

Finansal teknoloji (fintech) yatırımları da 2024’te belirgin bir düşüş gösterdi. Küresel fintech yatırımları, 2023’te 35 milyar dolardan 2024’te 28 milyar dolara gerileyerek ’lik bir azalma yaşadı (SP Global, 2024).

Bununla birlikte, bazı fintech şirketleri büyük yatırımlar almaya devam etti. Özellikle yapay zekâ ve dijital altyapı odaklı fintech girişimleri, yatırımcıların ilgisini çekmeye devam ediyor. Ancak genel olarak, fintech sektöründeki büyüme hızı yavaşlamış durumda (SP Global, 2024).

Dolayısıyla, finans kapitalin geleneksel araçları, dijitalleşme ve teknoloji odaklı iş modellerinin yükselmesiyle birlikte etkinliğini yitiriyor. Bu durum, finansal sistemin yeniden şekillenmesine ve yeni stratejik yaklaşımların benimsenmesine neden oluyor.

Tekno Kapital: Dijital Dönüşümün Yükselen Gücü

Tekno kapital, veri, yazılım ve yapay zekâ odaklı iş modelleriyle finansal piyasalarda önemli bir aktör haline geldi. Özellikle yapay zekâ altyapılarına yapılan yatırımlar, finansal sistemin dijitalleşmesini hızlandırıyor. Meta, ABD merkezli veri merkezleri için 29 milyar dolarlık bir finansman sağladı (Reuters, 2025).

Ancak bu hızlı dijitalleşme, bazı riskleri de beraberinde getiriyor. Yapay zekâ ve dijital altyapılara yapılan büyük yatırımlar, finansal sistemin istikrarını tehdit edebilir. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve İngiltere Merkez Bankası, bu tür yatırımların finansal istikrar üzerindeki potansiyel etkilerine dikkat çekiyor (Reuters, 2025).

Ayrıca, yapay zekâ yatırımlarının büyük bir kısmı, büyük teknoloji şirketlerinin kendi öz sermayeleriyle finanse ediliyor. Bu durum, finansal sistemin dışındaki büyük şirketlerin ekonomideki etkisini artırıyor (Reuters, 2025).

Bununla birlikte, yapay zekâ ve dijital altyapılara yapılan yatırımlar, uzun vadede ekonomik büyüme ve verimlilik artışı potansiyeli sunuyor. Ancak bu potansiyelin gerçekleşmesi, yatırımların etkinliğine ve verimliliğine bağlı (Reuters, 2025).

Özetle, tekno kapital, finansal sistemin dijitalleşmesini hızlandırıyor ve yeni iş modellerinin ortaya çıkmasına neden oluyor. Ancak bu dönüşüm, finansal istikrar ve ekonomik büyüme açısından bazı riskleri de beraberinde getiriyor.

Altın Kapital: Somut Değerin Direnişi

Altın, tarihsel olarak güvenli liman olarak kabul edilen bir değer saklama aracıdır. 2025 yılı itibarıyla, altının ons fiyatı P’nin üzerinde bir artış göstererek 4.000 doları aştı. Bu artış, jeopolitik riskler, merkez bankalarının altın alımları ve doların zayıflaması gibi faktörlerin bir sonucu olarak değerlendiriliyor (Gold.org, 2025).

Asya ülkeleri, altın talebinde önemli bir artış gösteriyor. Hindistan, 2025’in ilk dokuz ayında 300 ton altın ithal etti. Bu durum, altının finansal sistemdeki rolünün yeniden güçlendiğini gösteriyor (Reuters, 2025).

Altın destekli dijital varlıklara olan ilgi de artıyor. Bu tür varlıklar, hem güvenli liman hem de yüksek likidite sağlıyor. Bu durum, yatırımcıların altına olan ilgisini artırıyor (Reuters, 2025).

Bununla birlikte, altın fiyatlarındaki artış, bazı ekonomilerde enflasyonist baskılara neden olabilir. Bu durum, merkez bankalarının para politikalarını etkileyebilir (Reuters, 2025).

Bu bağlamda, altın kapital, finansal sistemdeki rolünü güçlendiriyor ve yatırımcıların........

© Turkish Forum