Mustafa Nesim Sevinç

Avrupa Birliği'nin tam ortasında, gözlerimizin önünde bir rejim dönüşümü yaşanıyor. Demokrasiyle yönetildiği varsayılan Macaristan’da Viktor Orbán liderliğinde inşa edilen “illiberal demokrasi” modeli, sadece ülkenin iç politikasını değil, tüm Avrupa’nın siyasal geleceğini tehdit eden bir örneğe dönüşmüş durumda. Orbán, 1988’de liberal eğilimli bir siyasetçi olarak Fidesz Partisi’nin kurucularından biri olarak yola çıktı. Ancak partinin kısa sürede milliyetçi-muhafazakâr bir çizgiye evrilmesiyle birlikte kendi politik yönelimi de keskin bir değişim geçirdi. İlk kez 1998’de başbakan olan Orbán, iktidarı kaybettiği 2002 yılından sonra 2008 ekonomik krizinin yarattığı zemini iyi değerlendirerek 2010 seçimlerinde tekrar ve bu kez çok daha güçlü bir şekilde sahneye çıktı. Fidesz’in anayasal çoğunluğu elde etmesiyle birlikte, Macaristan siyasetinde yeni bir dönem başladı.

Bu dönemin ilk hedeflerinden biri yargı sistemiydi. 2011 yılında kabul edilen yeni anayasa ile Anayasa Mahkemesi’nin yetkileri önemli ölçüde kısıtlandı; yargıç atamaları doğrudan hükümet denetimine alındı. Yüksek yargı kurumlarının başına iktidara yakın isimler getirildi. 2019 yılında oluşturulan özel idari mahkemeler aracılığıyla hükümetin davalara doğrudan etkisi artırıldı.

Bu kurumsal dönüşümün bir diğer cephesi medyaydı. Kamu yayıncılığı hükümetin propaganda aracına dönüştürüldü, eleştirel yayın yapan medya kuruluşları ekonomik baskılarla susturuldu. 2016 yılında ülkenin en büyük muhalif gazetesi Népszabadság kapatıldı, 2020’de ise Index.hu haber sitesinin editör kadrosu siyasi baskılar sonucu istifa etti. “Yabancı finansmanlı medya” yasasıyla bağımsız gazetecilik doğrudan hedef alındı. 2024 itibarıyla, son kalan bağımsız platformlar (Telex, 444.hu) da yoğun sansür ve mali baskılarla karşı karşıya. Basın özgürlüğü endekslerinde Macaristan, AB ülkeleri arasında hâlâ en kötü performans gösteren ülke konumunda.

Tüm bu dönüşümün en kritik ayağı ise seçim sisteminde yapılan mühendislik çalışmaları oldu. 2012’de seçim bölgeleri iktidar lehine yeniden düzenlendi. Devlet kaynakları seçim kampanyalarında Fidesz lehine........

© Tigris Haber