Bu yazımı, Ernst Fraenkel’in İki Devlet Diktatörlük Teorisine Bir Katkı, eserinden esinlenerek yazdım.

Ernst Fraenkel, Nazi Almanya’sını anlatırken “tek bir devlet yoktu” der. İki devlet vardı: Norm Devleti ve Önlem Devleti.

Biri “hukuku” temsil ederdi, diğeri “gücü”.

Biri “mahkeme kararı olmadan olmaz” derdi, diğeri “karar çoktan verildi” diye fısıldardı.

Norm Devleti, hayatın görünen yüzüydü. Mahkemeler çalışır, ticaret döner, miras paylaşılır, insanlar boşanır, dava açar, ceza öderdi. Rejim halka “bakın, hukuk işliyor” mesajı verirdi. Çünkü tamamen hukuksuz bir ülke tehlikelidir. Kim yatırım yapar, kim fabrika kurar? Hukuk, burada bir güvenlik yeleğiydi: rengi sarı, kumaşı sahte.

Önlem Devleti ise perdenin arkasındaydı. Kanun değil, irade konuşurdu. Gestapo’nun “önlemi”, yasadan daha hızlıydı. “Alman halkının sağlığı” gibi belirsiz kavramlar, keyfiliği makyajlar, masumiyet karinesini rafa kaldırırdı. Fraenkel’in o meşhur cümlesi bugün hâlâ yankılanır: “İkili devlet, önlemler devletinin normlar devleti üzerindeki diktatörlüğüdür.”

Ama en çarpıcı nokta şudur: Hukuk tamamen yok olmaz.

Hatta sahnede kalır, repliklerini okur, halkı rahatlatır. Totaliter rejim, hukuku öldürmez; onunla yaşar. Ona “bizim çocuk” muamelesi yapar. Çünkü kanun hâlâ yürürlükteyse, zulüm de “meşru” görünür. Fraenkel’in ironisi budur: Hukuk ölmez, sadece rejimin maaşlı çalışanı olur.

Bugüne gelirsek… Türkiye’de bu teori yankılanıyor.

Elbette burası Nazi Almanya’sı değil, ama zaman zaman Norm Devleti ile Önlem Devleti arasında dikkat çekici geçişler yaşanıyor.

2016–2018........

© Tigris Haber