Diğer

03 Mayıs 2025

Almanya’da aşırı sağın yükselişi artık inkâr edilemez bir gerçek. Bu durum, siyasi bir gelişme olmanın ötesinde Alman anayasal düzenine de yönelmiş ciddi bir tehdit.

Avrupa genelinde aşırı sağ dalga yükselirken, geçmişinde Nazi rejimi gibi bir karanlık taşıyan Almanya açısından bu gelişmenin anlamı çok daha ağır. “Bir daha asla” (“Nie wieder”) ilkesi üzerine inşa edilen anayasal düzen, yeniden şekillenen bu siyasal iklim karşısında sarsılıyor.

“Aşırı sağ” kavramı sosyal bilimlerde her zaman tartışmalı oldu. Sağ ve sol kavramlarının tarihsel ve bağlamsal belirsizlikleri, “aşırılık” tanımını da kayganlaştırıyor. Ancak Almanya’da bu terim aynı zamanda teknik bir hukuki kategoridir.

Ülkenin iç istihbarat kurumu olan Anayasayı Koruma Dairesi (Bundesamt für Verfassungsschutz), siyasi örgütleri anayasal düzene yönelik tehdit düzeylerine göre sınıflandırıyor. Örneğin, DHKP-C aşırı sol; Ülkü Ocakları ve benzeri yapılar ise aşırı sağ olarak tanımlanıyor. Bu niteleme de kendi içinde derecelendirilmiş durumda.

Alman iç siyasetinde en dikkat çekici örnek Almanya için Alternatif Partisi (AfD). 2019’da “inceleme vakası” olarak sınıflandırılan parti, 2021’de “şüpheli vaka” statüsüne geçti. Ve nihayet, yakın zaman önce “kesin olarak aşırı sağcı” ilan edildi. Bu sınıflandırma, partinin artık anayasal düzen açısından açık bir tehdit olarak görüldüğü anlamına geliyor.

AfD daha önceki sınıflandırmalara karşı idari yargı yoluna başvurdu ancak davaları kaybetti. Bu son karara da itiraz etmesi bekleniyor. Fakat mesele yalnızca hukuki değil. Zira AfD, son genel seçimlerde yüzde 20,8 oy aldı. Güncel anketler bu oranın yaklaşık yüzde 25’e ulaştığını gösteriyor. Yani bugün her dört Alman seçmenden biri, anayasal düzenle açıkça sorunlu olan bir partiye oy vermeye hazır. Bu tablo, şu temel soruyu gündeme getiriyor: Demokratik yollarla, demokrasiyi tehdit eden bir parti iktidara gelebilir mi? Böyle bir ihtimali önlemek için neler yapılabilir?

2024 yılı Kasım ayında, farklı (Hristiyan demokrat, sosyal demokrat, sosyalist ve yeşil) partilerden 113 milletvekili, AfD’nin kapatılması için anayasa yargısı sürecinin........

© T24