Diğer

03 Şubat 2025

Gerçek kişilerin elde ettikleri gelirler üzerinden gelir vergisi alınır; ev alım-satımından, kira gelirinden, avukatlık, doktorluk gibi serbest meslek kazançlarından, devlet tahvili ve hazine bonosu faizlerinden, kur korumalı mevduatlardan, mevduat faiz gelirlerinden ve daha birçok gelirden.

Elde edilen gelir genel olarak mükellef tarafından vergi idaresine beyan edilerek ödenir; örneğin kira geliri elde eden Kemal Amcanın kendisi, kira gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan eder ve öder.

Ancak bazı durumlarda geliri elde eden değil de başkası (vergi sorumlusu) vergisini kaynağında keser yani kişiye geliri vermeden önce vergisini keser -ki buna tevkifat ya da stopaj da denilir- ve yine bu kişi tarafından vergi idaresine beyan edilir ve ödenir.

Mevduat faizlerinden elde edilen gelirlerden vergi alma stopaj yöntemiyle yapılır. Örneğin X Bankası vadeli mevduat hesabındaki parasından dolayı 10 bin lira faiz elde eden Sertuğ Bey’e bu para verilmeden önce X Bankası tarafından belli oranda -vadeye göre yüzde 10, 12 ya da 15- vergi kesilir vergi dairesine yine aynı banka tarafından beyan edilip ödenir.

Mevduat faizlerine uygulanan stopaj oranları vadesine bakılmaksızın hep yüzde 15 idi. 2012’li yıllarda Maliye Bakanı Mehmet Şimşek idi ve her konuşmasında mevduat faizlerinden yapılan yüzde 15’lik vergi kesintisi ile ücretlerden yapılan vergi kesintisini karşılaştırıp adaletsizliği vurguluyordu. Bunun düzeltilmesi gerektiğini de sık sık vurgulayan Şimşek, özellikle ülke vergi sistemimizin Robin Hood Vergi Sistemi olduğunu bunu daha da adil hale getireceğini belirtip duruyordu.

Ücretlerden alınan gelir vergisinin mevduat faizlerinden alınanlara kıyasla daha yüksek olduğunu belirttiği yine bir gün -tarih 1 Ocak 2013- yayımlanan Resmi Gazete’deki 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla mevduat faizlerinden alınan gelir vergisi stopaj oranları vadeye göre şekillendirildi;

Vadesine bakılmaksızın yüzde 15 olan stopajlar vadeye göre düşürülmüş ve şöyle olmuştu;

6 aya kadar (6 ay dâhil) 

1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli hesaplarda 

1 yıl üzeri hesaplarda  olarak uygulanacaktı.

Böylece vadesi 1 yılı aşan TL mevduat hesaplarına yüzde 15 değil yüzde 10 stopaj uygulanacaktı. Şimşek, Robin Hood felsefesini yanlış anlamış olabilir sanıyorum.

Bu oran yapısı uzunca bir süre böyle devam etti. Pandemi gelip kapıya dayanana kadar elbette. Üstelik döviz krizi de baş verince yeni bir düzenleme yapılması gerekti.

30 Eylül 2020 tarihli 3032 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla stopaj oranları bu kez

6 aya kadar (6 ay dâhil) %5

1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli hesaplarda %3

1 yıl üzeri hesaplarda %0 olarak değiştirildi.

Bunun uygulanma süresi birçok Cumhurbaşkanı........

© T24