Diğer

T24 Haftalık Yazarı

08 Haziran 2025

Büyük Birader seni izliyor. Düşünce polisi her yerde. Nelere kadirdir bir yemek? Hangi baharat kılavuzdur kalbe giden yola? Şan ve şerefle kandırılıp ölüme gönderilen piyonlar. Yalnızlık kader midir? Kapitalizmin acımasız yüzü. Mutluluk rahatlık uğruna özgürlükten vazgeçmek midir? Gerçeğin canı cehenneme, bana hayallerimi verin. T24 okuyucularının 104 roman tavsiyesi...

Ne demişti Orhan Pamuk Yeni Hayat romanının başında? "Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti". Eminim sizler de değerli yazarımız ve benim gibi benzer deneyimler ve duygular yaşamışsınızdır. Umarım bu değişiklik olumlu olmuştur. Ben yıllar sonra hâlâ Suç ve Ceza'daki Raskolnikov'un vicdan azabını onun namına çekiyorum. 1984’tekiWinston gibi devamlı izlenme paranoyası yaşıyorum ve kameralara oynuyorum.

Her şeyden önce bana etkilendikleri kitapların isimlerini gönderen sevgili okuyucularıma çok teşekkür ederim. Açıkçası ben bu kadar çok okuyucum olduğunu bilmiyordum.

Aranızda gerçek entelektüeller, çevreye duyarlı aydınlar, keşfedilmiş ve keşfedilmemiş yazarlar ve sanatçılar, her şeye küsmüş ve yabancılaşmış inkârcılar, hâlâ ümidini kaybetmemiş gençler, tek faktöre odaklanmış saplantılılar, geçmişte yaşayan dinozorlar, iyi niyetli sazanlar, gözü yaşlı feministler, düş kırıklığına uğramış eski tüfek devrimciler, kaderci dindarlar, herkesi ve her şeyi küçümseyen kendini beğenmiş narsistler, kısacası toplumun her kesiminden bağlam gereği biraz daha okumuş kitapseverler var.

Yazının sonunda okuyucularımın ve arkadaşlarımın önerdiği 104 kitaplık bir liste bulacaksınız. En çok oy alanları listenin başına koydum. Okuyucuların zevkleri geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Keşke daha genç bir yaşımda bu listeye kavuşsaydım.

Bugün sizin önerdiğiniz ve benim de çok etkilendiğim yedi kitaptan söz edeceğim. Önerilerini şimdilik gerçekleştiremediğim okuyuculardan biraz sabır istiyorum. Gelecek bizimdir.

George Orwell’in 1984 romanı yalnızca bir distopya (baskıcı rejim) klasiği değil, aynı zamanda iktidar, özgürlük ve gerçeklik üzerine evrensel bir sorgulamadır. Roman okuyucuyu Büyük Birader'in gözetimindeki totaliter bir dünyaya götürür ve bireyin otorite karşısındaki çaresizliğini ve direnişini ustalıkla irdeler.

Orwell’in tasvir ettiği Okyanusya mutlak kontrolün hüküm sürdüğü, düşüncenin bile suç sayıldığı bir cehennemdir. Düşünce Polisi'nin her an her yerde olabileceği bu dünyada insanların hafızası bile sistematik olarak manipüle edilir. "Geçmişi kontrol eden, geleceği kontrol eder" diyen Parti gerçekliği yeniden yazarak kendi iktidarını sonsuz kılmaya çalışır. Bu Orwell’in propagandanın ve tarihsel revizyonizmin tehlikelerine dair çarpıcı bir uyarısıdır.

Romanın merkezinde yer alan Winston Smith, Büyük Birader'in her an her yerde izlediği, bireyselliğin bastırıldığı, düşünmenin bile suç sayıldığı bir rejimin içinde sessizce ayakta kalmaya çalışan bir bireydir. Orwell onun içsel direnişini ve insan kalma mücadelesini aktarırken okura yalnızca kurgusal bir dünyanın kapılarını aralamaz, geçmişte yaşanmış ve gelecekte yaşanabilecek diktatörlüklerin içyüzünü gösterir.

1984 yalnızca sansür, propaganda ve gözetim üzerine değil, aynı zamanda dilin ve gerçeğin nasıl çarpıtılabileceği üzerine de bir analizdir. “Savaş barıştır. Özgürlük köleliktir. Cehalet güçtür” gibi ikilemler romanın karanlık evreninde gerçeğin nasıl ters yüz edilebileceğini çarpıcı bir biçimde anlatır. Orwell’ın “Yeni Dil” adlı yapay dili tasarlayarak gösterdiği şey şudur: Bir dil yoksullaştığında, düşünce de yoksullaşır.

Bu romanın en büyük başarısı yalnızca bir rejimi ya da dönemi eleştirmekle kalmayıp zamansız bir uyarı sunmasıdır. Orwell iktidarın otoriterleşmesinin ve bireyin silinmesinin yalnızca geçmişin değil, tüm zamanların tehdidi olabileceğini gösterir.

Bugün dijital gözetimin, bilgi manipülasyonunun ve gerçeklik savaşlarının yaşandığı bir dünyada Orwell’ın eseri daha da günceldir. 1984 romanların yalnızca hayal gücüyle değil, gerçek üzerine de yazıldığında ne kadar güçlü olabileceğinin güzel örneklerinden biridir.

Yazarın eserin adını niçin 1984 koyduğunu biliyor muydunuz? Kısa cevap romanı 1948'de yazdığı ve son iki rakamın yerini değiştirdiği için. Şimdi sizinle belki başkalarına hava atmaktan başka hiçbir işinize yaramayacak bir bilgi paylaştım. Benim kafam böylesine gereksiz şeylerle dolduğu için fazla boş yer kalmadı. Biraz da sizinki dolsun.

Erich Maria Remarque’ın 1929 yılında yayımlanan Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok adlı eseri yalnızca bir savaş romanı değil, insanlık onurunu ve savaşın iç yüzünü gözler önüne seren bir başyapıttır. I. Dünya Savaşı'nın korkunç gerçeklerini cephede bizzat bulunmuş bir asker duyarlılığıyla anlatan Remarque bu romanıyla hem edebi hem de insani anlamda derin izler bırakmıştır.

Roman Alman askeri Paul Bäumer’in gözünden anlatılır. Ancak bu savaşın karşı saflarında olan bütün gençlerin, umutlarının, düşlerinin, arkadaşlıklarının ve hayatlarının nasıl yıkıma uğradığını gösteren evrensel bir çığlıktır.

Henüz okul sıralarından koparılıp savaşa atılan gençler başlangıçta vatanseverlik duygularıyla dolu olsalar da kısa sürede savaşın korkunç gerçeğiyle yüzleşirler. Remarque savaşın fiziksel yıkımının ötesinde askerlerin psikolojik çöküşünü de ustalıkla resmeder. Paul’ün içsel çatışmaları, kayıpları ve giderek yabancılaştığı normal hayat okura savaşın asla bitmeyen etkilerini hissettirir.

Kitap savaşın anlamsızlığını ve askerlerin nasıl birer piyon haline getirildiğini gözler önüne serer. Cephenin çamuru, bitleri, açlığı ve sürekli ölüm korkusu olduğu gibi aktarılır. Özellikle Paul’ün izne gidip geri döndüğü sahneler savaş ile sivil hayat arasındaki uçurumu vurgular. Artık ne cepheye ne de eve ait hisseden bu genç adam savaşın yalnızca bedenleri değil, ruhları da nasıl tükettiğinin simgesidir.

Remarque’ın dili sade ama etkileyicidir. Süslü cümleler yerine sarsıcı bir gerçeklik vardır. Her sayfasında savaşın şan ve şeref olmadığını, aksine gençliğin nasıl katledildiğini anlatır.

Kitabın en çarpıcı yönlerinden biri vatanseverlik söyleminin, devlet propagandasının ve savaş romantizminin nasıl sorgulandığıdır. Remarque gençliğin savaşla kandırıldığını, ölüme gönderildiğini ve insanın ruhsal çöküşünün cephede başladığını gösterir.

Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok yayımlandığı dönemde büyük yankı uyandırmış, bazı ülkelerde yasaklanmış ve yazar faşist rejimlerin hedefi olmuştur.

Bu eşsiz kitabı oldukça genç yaşımda okuduğumu ve çok etkilendiğimi hatırlıyorum. Belki de onun için hakkında çok iyi şeyler duyduğum filmini seyretmeye bir türlü elim varmıyor.

Gabriel García Márquez’in Yüzyıllık Yalnızlık romanı edebiyatın büyülü gerçekçilikle tanıştığı, zamanı, hafızayı ve kaderi büyüleyici bir şekilde iç içe geçirdiği başyapıtlardan biridir. Sadece Latin Amerika edebiyatı için değil, dünya edebiyatı tarihinde de bir dönüm noktasıdır. Kitap bir roman olmanın ötesinde bir mitolojidir. Macondo bir yer değil, zihinsel bir haritadır.

Roman Buendía ailesinin yedi kuşaklık öyküsünü anlatırken aslında insanlığın evrensel yalnızlığını, hataları tekrar........

© T24