Diğer

08 Ekim 2025

Batı Afrika'da, Sahel kuşağında, askeri yönetimlerin sayısı dikkat çekiyor. Bunlar arasında Mali, Burkina Faso ve Nijer'de, geçtigimiz 3-5 yıl içinde, mevcut sivil hükümetlere karşı, cihatçı ve ayrılıkçı terör grupları ile yeterli ve güçlü biçimde mücadele edemedikleri gerekçesiyle, darbeler vuku buldu. Gine-Konakri’de ise, dört yıl önce gerçekleşen darbe farklı sebeplerden kaynaklandı. İki dönem görev yapan 83 yaşındaki Cumhurbaşkanı Alpha Condé, 2021 sonbaharında, toplumsal muhalefete ve ülke dışından yapılan ikaz ve itirazlara rağmen, anayasada değişikliğe giderek üçüncü bir dönem için seçimlere katılmakta inat etti. Neticede, kendi ipini çekmiş oldu. Cumhurbaşkanını korumakla mükellef elit kuvvetlerin başındaki Albay Mamadi Doumbaya, koltuğunu ilelebet bırakmayacağı mesajı veren yaşlı lideri makamından indirdi. İki sene sonra, başka bir bölgede başka bir darbeye şahit olduk. On yıllardır (1967), Bongo ailesinin çiftliği konumundaki petrol ihracatçısı Gabon’da, 2023 yılında düzenlenen şaibeli seçimler ertesinde, yine cumhurbaşkanını koruyan askeri birliğin komutanı ailenin hakimiyetine son verdi.

Herkesin bildiği üzere askerler darbe yaptıktan sonra birkaç yıllık geçiş dönemi ilan ederler, o dönemin sonunda seçimler vasıtasıyla anayasal düzene geri dönüleceği sözü verirler, ardından muhalif adaylara baskı yaparak veya ortadan kaldırarak kendilerini cumhurbaşkanı seçtirirler. Gine-Konakri’de darbeci lider Mamadi Doumbaya, işin başında, geçiş dönemi sonunda aday olmayacağını ilan etti ve bu hususu Geçiş Dönemi Belgesi’nde kayda geçirdi. Dört yıl süren cunta döneminde defalarca aday olmayacağı taahhüdünü tekrarladı. Ben de asker sözüne inanarak “aferin bu adam koltuk meraklılarından değil” diye düşündüm, ama yanılmışım.

Eylül sonlarında yeni anayasayı kabul veya reddetmek üzere sandık başına çağrılan Gineli seçmenler yüzde 90 gibi yüksek bir oranla temel yasayı onayladılar. Yeni anayasada, geçiş dönemi kadrolarının seçimlere iştirak edemeyeceklerine dair bir şerh bulunmuyor. Velhasıl, siz siz olun, “asker sözü” gibi tevatürlere tereddütle yaklaşın. 2021 eylülden günümüze ülkeyi yöneten Mamadi Dumbuya muhtemelen önümüzdeki günlerde cumhurbaşkanı adayı olduğunu açıklayacak ve sene sonunda düzenlenecek seçimler sayesinde o cazip koltuğa keyifle oturacak. Cellou Dalein Diallo ve Sidya Touré gibi tanınmış rakiplerini bir şekilde yarış dışı bırakarak işini şansa bırakmayacağı pek açık. Artık iki dönem mi yönetir, yoksa selefleri gibi koltuğundan bir daha kalkmamak üzere başka seçeneklere mi başvurur........

© T24