Diğer

01 Nisan 2025

Hartum

Sudan'da devam edegelen ordular savaşı iki yılını doldururken başkent Hartum'un düzenli ordunun eline geçmesi üzerine, bu gelişme basınımızda sanki ülkenin milli ordusu yabancı düşmanları yenilgiye uğratarak başşehri işgalden kurtarmış gibi yansıtıldı. Ortada yabancı asker falan bulunmadığını hemen belirtelim. Her ikisi de yerli ve milli olan rakip iki ordunun savaşından söz ediyoruz: Birisi bilinen manada geleneksel Sudan Silahlı Kuvvetleri, diğeri İstihbarat teşkilatına bağlı paramiliter ordu. Ülkeyi kimin yöneteceği konusunda anlaşmazlık patlayınca, kavgaya tutuşarak, en başta başkent Hartum sakinleri olmak üzere, tüm ülkeyi kana bulayarak perişan eden iki ayrı silahlı gruptan bahsediyoruz.

İç savaş 2023 nisan ortasında General Hemeti'ye (Muhammed Hamdan Daglo) bağlı Hızlı Destek Güçlerinin (Rapid Support Forces-RSF) düzenli ordu karargahına saldırıları ile başladı. İlk bir buçuk yıl içinde başkent Hartum'a ilaveten ülkenin güneyi ve batısı (Darfur) RSF’ nin kontrolüne geçti. Wagner üzerinden biraz Rusya ve daha ziyade BAE'nin desteklediği RSF, hâkim olduğu alanları ehil biçimde yönetemedi, böyle bir kapasitesi olmadığından gönülleri fethetmeyi beceremedi. 2024 sonbaharından itibaren Wad Madani’nin (Al Jazirah eyaleti) kaybıyla dengeler değişti. Hartum düştükten sonra karargâhı 700 km uzaklıkta Kızıldeniz kıyısındaki liman şehri Port-Sudan'a taşıyan General Al-Burhan, Mısır, İran ve Rusya'nın desteğini (silah dahil) arkasına alarak savaşın gidişatını değiştirmeye muvaffak oldu. Bu yılın başından itibaren Hartum'a bitişik şehirler Bahri ve Omdurman'ı ele geçiren Sudan ordusunun mart sonunda başkenti “kurtarmasıyla” Sudan iç savaşının bir dönemeç noktasına ulaştığını söyleyebiliriz. RSF güçlerinin bu aşamadan sonra Sudan'ın sahibi ve hâkimi olmaları söz konusu değil, kozlarını Darfur'da toplayarak büyük katliamlara sahne olan (2003) bu sorunlu bölgeyi muhafaza etmeye ve hatta Sudan'dan koparmaya gayret edeceklerini tahmin ediyorum.

Sudan'ı 2009 yazından bu yana izliyorum. Diktatör Ömer El-Beşir'in siyasi İslam’a yaslanarak iktidarını sürdürdüğü yıllarda, El-Kaide lideri Usame bin Ladin'in Hartum'da ikametine ve faaliyetlerine (1991-1996) müsaade edilmesi dahil olmak üzere, teröre müsamaha gösteren bir siyasi çizgi benimsemesinden ötürü, Sudan, ABD'nin “şer ülkeleri listesi”nin başlarına yerleşti. Ülkenin güneyinde uygulanan otonominin iptali ve buralarda yaşayan Arap olmayan Afrika kökenli topluluklara Arapçayı ve Müslümanlığı zorla kabul........

© T24