Diğer

Konuk Yazar

15 Nisan 2024

Etkin ve etkili bir hukuk düzeni kurmak kimin yükümlülüğüdür?

Herkes kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Bu temel kural değişmedi, vazgeçilmez hak ve özgürlükler değişti.

Temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar kanunla öngörülmüş olmalıdır. Kişisel veriler ulaşılması kolay hale geldikçe korunmasının güvence altına alınması zorlaşmaktadır. Kanunlar ve uygulanması hukukun en zor işidir.

Her birey kendisi hakkındaki bilgileri kontrol edebilme hakkına sahiptir.

Kişisel veriler kanunda öngörülen açık hâllerde ve ancak kişinin açık rızasıyla işlenebilir.

Bu hak kişiye kendisi hakkındaki bilgilerin geleceğini tayin edebilme hakkını verir. Bu sayede kişisel verilerin mahremiyeti sağlanır.

Toplanan kişisel verilerin ileride başka amaçlar için kullanılmaması yargısal bir sistem gerektirir ve hukukun işidir.

Kişisel verilerin düzenlenmesi hakkındaki kanunlar, yeterli güvenceyi sağlayabilmeli, açık ve anlaşılır olmalıdır.

Tümünün bir arada bulunduğu yargısal bir sistem kurmak ve kurabilmek ise insan işidir

Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm 13.02.2024 tarihli Furkan Çakır kararında (B.N,2020/36976- R.G 22.03.2024-32497) önceki kararlarını referans göstererek “kişisel veri” tanımını tekrarladı.

Uzun yıllardır kişisel veri tanımı temel hakların özelliklerine göre değişim gösteriyor.

Anayasa Mahkemesi kararlarında kişisel veri -belirli veya kimliği belirlenebilir olmak şartıyla- bir kişiye ilişkin bütün bilgileri ifade etmektedir. Bireyin adından başlamak üzere sadece kimliğini ortaya koyan bilgileri değil telefon numarası, öz geçmişi, resmi, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, sağlık bilgileri, genetik bilgileri, IP adresi, e-posta adresi, alışveriş alışkanlıkları, hobileri, tercihleri, etkileşimde bulunduğu kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm veriler kişisel veri tanımına girer.

Kişisel veriler nasıl korunacaktır?

Anayasa'nın 20. maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesine göre "Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir." Bu nedenle kişisel verilerin korunması hakkı anayasal güvenceye bağlanmıştır. Kamu makamlarının ve üçüncü kişilerin keyfi müdahalelerine karşı anayasal koruma altındadır. Kişisel veriler kanunla korunur. Kanun yoksa hak vardır ama ihlal edilmiş demektir. Hakkı ilgilendiren yasal düzenlemeler açık ve anlaşılabilir olmalıdır. Kanuni düzenlemeler kişilerin söz konusu haklarını kullanabilmelerine elverişli olmalıdır.

Kişisel verilerin korunması özel ve aile hayatına saygı kapsamında AİHS’nin 8. maddesi kapsamında güvence altına alınmıştır. AİHM kararlarında bu hakkın nasıl korunması gerektiği açıklanmaktadır. Anayasa Mahkemesi kararlarında belirtildiği üzere kişisel verilen korunması için Sözleşme ile sağlanan güvenceleri sağlayacak şekilde iç hukukumuzda düzenlemeler yapılmalıdır. AİHM kararlarında ulusal düzenlemelerin bu verilerin saklanma amaçlarına uygun olması ve aşırı olmaması gerektiğini belirtir. (Case of S. and Marper v. The United Kingdom, Başvuru No: 30562/04 ve 30566/04- 4 Aralık 2008 )

Özel hayata saygı hakkı Anayasa'nın 20. maddesinde düzenlenmiştir ve anayasal koruma altındadır. Devlet, kişilerin özel ve aile........

© T24