Diğer

04 Mayıs 2024

Belki Türkiye'de değil ama Çin dünya gündeminde her zaman çeşitli vesilelerle ön planda. Son dönemin gözde konusu ise aşırı kapasite. ABD Ticaret Bakanı Janet Yellen'in 3-9 Nisan tarihlerindeki Çin gezisinde konu iyice alevlendi. Yellen daha Guangzhou'ya adımını atar atmaz neredeyse her konuşmasında lafı Çin'in kapasite fazlasına getirdi. "Çin'in kapasitesi dünyanın geri kalanının alabileceğinden ziyadesiyle büyük" diyen Yellen aşırı devlet teşvikleriyle gerçekçi olamayacak kadar ucuz fiyatlarla ürün sunan Çin firmalarının ABD ve diğer ülke firmalarının yaşayabilirliğini tehdit ettiğini öne sürüyor. Çin ekonomisinde son dönemdeki yavaşlamanın iç talebi çok daralttığını ve firmaların ucuz ihracata daha da ağırlık verdiğine işaret ederek Çin yönetiminin dengeli bir büyümeye yönelmesi gerektiğini söylüyor.

Yeri gelmişken bir parentez açalım: Tıpkı Yellen gibi ABD Dışişleri Bakanı Blinken da geçen ay yaptığı Çin gezisine Pekin dışındaki bir kentten başlamak durumunda kaldı. İmparatorluk döneminde Çin'i ziyaret eden yabancı misyonların doğrudan başkente gelmesine izin verilmezdi. Gezilerine bir sahil kentinde başlarlar, önce yerel yöneticilerle görüştükten sonra başkente gelebilirlerdi. ABD ile ilişkilerin limonileşmesine paralel olarak Çin yönetiminin ABD'li bakanlara benzer bir muameleyi uygun gördüğü söylenebilir. Hatta Blinken'a daha da özel ilgi gösterildi. İlk durağı olan Şangay'da kendisine tarihi Peace (Barış) otelinde nehri gören bir oda verildi ve Çin Halk Kurtuluş Ordusu Deniz Kuvvetleri'nin 75. kuruluş yıldönümü nedeniyle nehirde (Bund) resmi geçit yapan "Barış" adlı hastane gemisiyle Zibo isimli güdümlü füze muhribini izleme şansı da bahşedildi.

Parantezi kapatıp konumuza dönecek olursak, aşırı kapasite konusu Çin'in batıya özellikle elektrikli araçlar ve güneş panelleri ihracatının son dönemde hızla artmasıyla gündeme geldi. Örneğin 2023'te Çin'in elektrikli araç ihracı bir önceki yıla göre yüzde 80 artarak 1.2 milyon adede yükseldi. Lityum-iyon akü ihracı ise yine aynı dönemde yüzde 30 arttı.

Toplam otomobil ihracatı olarak bakıldığında ise Çin'in satışları son 3 yıl içinde dörde katlanarak geçen yıl 5 milyona ulaşmış durumda.

Avrupa Birliği'nde bir önceki yıl yüzde 1 olan Çin'den ithal elektrikli araçların payı geçen yıl yüzde 8'e yükselmiş ardından da AB Komisyonu geçen Ekim'de Çin'in önde elektrikli araç üreticileri hakkında aşırı sübvansiyonlarla haksız fiyat avantajı yarattıkları gerekçesiyle soruşturma başlatmıştı.

AB'deki Çin menşeli elektrikli araçlarını oranın gelecek yıl yüzde 15'e ulaşması bekleniyor. Bu da 2030 itibarıyla Avrupalı araç üreticilerinin yıllık bazda 7 milyar Euro kârdan olmaları anlamına gelecek.

Çin'de hâlihazırda yılda 40 milyon araçlık üretim kapasitesi bulunuyor. İç pazarda satılan araçların sayısı 22 milyon civarında. Veriler Çinli otomobil üreticilerinin kapasite kullanımlarında istikrarlı bir azalma olduğunu gösteriyor. Otomobil üretiminde 2017'de yaklaşık yüzde 62 olan kapasite kullanımı 2023'te yüzde 48'e düşmüş. Öyle ki sadece 20 araç üreticisi yüzde 60 ve üzeri kapasite........

© T24