Diğer

09 Temmuz 2025

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Türkiye'de para basma ve ihraç yetkisine sahip tek bankadır. Banka, farklı emisyon gruplarında ve farklı tertiplerde banknot ihracı gerçekleştirir. 2009 yılının başından günümüze hâlâ en büyük kupürlü banknotumuz 200 TL.

Bu banknotlar dolaşıma girdiği o ilk günlerde, ömrünün bu kadar uzun olacağını, diğer banknotları neredeyse dolaşımdan iteceğini, özellikle son üç-dört yılda o kadar hızlı değer kaybedeceğini sanırım kimse tahmin edemezdi.

2009 yılında 200 TL’lik banknotla yaklaşık 70 litre benzin alınıyordu, bugün 4 litre bile alınamıyor. Ortalama sarfiyatı olan bir otomobil ile 200 TL benzin alarak 1200-1300 km yol kat edilebiliyordu, bugün ise 200 TL’lik benzin aldığınızda deponun ışığı sönmüyor bile. “Ben hep 50 TL’lik alıyorum” diyenler şimdi ne yapıyorlar acaba?

Elimizdeki en büyük kupürlü paranın satın alma gücünün nasıl azaldığını görmek için enflasyondaki ve kurdaki değişime bakalım. 200 TL'lik banknotlar 2009'un ilk gününde tedavüle çıktığında küresel krizin etkisiyle ekonomimiz yüzde 4,7 oranında küçülmüştü, enflasyon oranı yüzde 6,5'di ve Dolar/TL 1,52 idi. İzleyen yıllarda 2009-2017 yılları arası ortalama enflasyon oranı yüzde 6 olarak gerçekleşirken, 2017 Dolar/TL ortalaması 3,64 oldu. Bu süreçte 200 TL'likler en büyük kupürlü banknot olmaya devam etti.

2018 sonrası ekonomide biriken riskler sonucu enflasyon çift haneleri gördü. İlki 2018 yılının ikinci yarısında olmak üzere, ardından yeni ekonomi modeli denemesinde defaten ve genel seçim sonrası günlerde de kur atakları oldu. Haziran 2023’te Dolar/TL 24'e dayandı. Bugün Dolar/TL 40 TL’yı aşmakta ve en büyük kupürlü ve alım gücü ilk çıktığı yılla kıyaslanmayacak düzeyde erimiş olan banknot, yine 200 TL.

İlk 200 TL'lik banknotların basıldığı günden bugüne aradan geçen 16,5 yılda TL, Dolar karşısında inanılmaz değer kaybetti. Enflasyon Ekim 2022’de yüzde 85,5’u, Mayıs 2024’te........

© T24