Diğer

01 Mayıs 2024

Kore'de başkent Seul'ün 40 km güneyinde Yongin şehrinde bir dağın yarısı kazılıyor. Kamyonlar her gün 40 bin ton toprak taşıyor. Heyecanlanmayın, top sahası filan yapılmayacak. 91 milyar dolar yatırımla 4 bin metrekare alana HYNIX en büyük çip üretim tesisini kuracak.

Bu tesis Yongin'de 471 milyar dolar yatırımla kurulacak mega kümenin bir parçası olacak. Samsung Electronics 220 milyar dolar yatırımla diğer yatırımcı. Kore hükümeti, Asya'da ve dünyanın diğer ülkelerindeki yatırımların gerisinde kalmak kaygısıyla bütün bu faaliyeti gözlüyor, destekliyor.

Samsung ayrıca ABD'de Texas'ta 45 milyar dolar yatırımla, yapay zekâ endüstrisinin talep edeceği çip talebini karşılayacak yatırım yapıyor. Bu yatırımın 6.4 milyarını federal hükümet karşılıyor. ABD ile Çin arasındaki çip teknolojisi çatışması Kore'ye yarıyor. [1]

Kore hükümeti, bunu hep yaptı. Türk ordusunun da katıldığı Kore savaşının ardından kurulan ve asker-siyaset-iş alemi üçlüsünün işbirliğiyle birçok yatırım bu anlayışla yapıldı. Dışarıdan bakanlar yapılanları Amerikan yardımıyla açıkladı ve bunun arkasında Kore'de işçinin ezildiği, antidemokratik yönetimlerin bulunduğu gerekçesini ileri sürdü. Oysa finansmanda yardım, hibe değil, kredi mekanizması kullanıldı. Kore'nin kapitalist kalkınma tercihini desteklemek yanında, hukuk yapısı, benimsenen sözleşme kültürü, finansman kurumlarının imkanlarını açmalarını sağladı.

Evet, Kore'nin imkanları çok sınırlıydı. Neredeyse pirinç ve balıktan başka üretimi yoktu. Ama dürüstlük, hesap verme ilkesi siyasetin omurgasıydı. Örnek verelim:

Saydığımız üçlünün bir toplantısında ülkenin kamu elektrik şirketi yöneticisine, türbin teknolojisi geliştirme görevi verildi. Sonraki toplantıda bu kişi görevi yerine getirmek için gerekli bütçeyi açıkladı ve bunun kendi olanakları dışında olduğunu söyledi.

Çözüm kolaydı, üçlü, Kore'nin 22 milyon kişilik nüfusunun ihtiyaç duyduğu şekerin ithal, fiyatlama ve pazarlama tekelini bu şirkete verdi. Müdür şekeri karaborsaya çıkartmadı, fatura cambazlığı yapmadı, kendisine Mercedes, yat, yalı, uçak almadı. Kazancı proje için kullandı. KEPCO bugün dünyada ilk beş nükleer türbin üreticisinden biri oldu.

Kore'nin önde gelen otomobil üreticisi Hyundai Türkiye'de Koç grubunun kurduğu Anadol'dan birkaç ay sonra yola çıktı. Anadol İngiliz Anglia otomobil markasından getirilen mühendisle üretime başladı. Devrim'den sonra ikinci yerli markamız Anadol iyi bir otomobil olduğunu katıldığı safarilerle kanıtladı. Birkaç yıl sonra ve 63 bin kadar araç ürettikten sonra üretimi durdurdu.

Hyundai ABD'de fabrika kurdu, yanına KIA adlı daha ucuz bir marka ekledi. Bugün 1 milyon ellibin adet üretimiyle dünyada ilk beş otomobil üreticisinden biri. Diğer Koreli beyaz eşya ve elektrikli alet devi Samsung da üretime başladıktan sonra elektronik sektöründe 64K Ram diski ürettikten sonra, Amerika'da fabrika kurdu. Bugün Siemens, Apple gibi markaların rakibi. Samsung 64K RAM diski 1983'te ilk kez teşhir ettiğinde SEUL'deki fuarda beşikteki bebekten 80-90 yaşına gelmiş Kore'liler camekan içindeki diski görmek için, ulusal giysileriyle sırada bekliyordu. Olayın yarattığı ulusal heyecanın önemli örneğiydi.

Kore 1970-2022 yılları arasında yüzde 6.4 oranında büyüdü. Son yıllarda büyüme yavaşladı, 2020'de 2.1 düştü. 2030'larda yüzde 0.6'ya, 2040'larda ise 0.1'e düşeceği tahmin ediliyor. Ucuz enerji ve işgücü avantajı kayboldu. (Kore'de gelir dağılımı birçok ülkeden daha dengeli, Gini katsayısı 31.4. Türkiye: 41.9, Norveç: 22) Reformların gecikmesinin nedeni, önceki modelin başarılı olmasıyla açıklanıyor. Eski model kamu yönetiminde........

© T24