16’ncı yüzyıl ortaları, Osmanlı Devleti’nin en geniş sınırlara ulaştığı dönemdir.

1683’te, İkinci Viyana bozgunuyla toprak kaybı ve geri çekilme başlar.

★★★

Osmanlı Devleti ilk dış borcunu, 1854’te Kırım Savaşı’nı finanse etmek için alır.

1854-1914 yılları arasında 42 dış borç anlaşması yapılır.

Bu anlaşmaların 13’ü, İkinci Abdülhamid zamanında imzalanır.

★★★

Geri ödeme için kaynak yaratılacağına...

Alınan dış borçlar; Dolmabahçe Sarayı, Çırağan Sarayı, Beylerbeyi Sarayı gibi yerlere harcanır.

★★★

Hazinenin boş olmasına rağmen, saraylara yapılan yüksek masraflar, vatanseverler tarafından eleştirilir, israf olarak görülür.

★★★

Padişah ise, “itibar”ın dış borçlanmadan daha önemli olduğuna inanır.

“İtibar”dan tasarruf olmazdı elbette (!)..

Padişaha göre, “itibar”ı “israf” diye eleştirenler, devletin gücüne zarar veriyorlardı.

★★★

Bu zihniyetle yönetilen Osmanlı Devleti, 1875 yılında borçlarını ödeyemeyeceğini ilan eder.

★★★

Alacaklı ülkelere borçların ödenmesi için, 1881’de “Düyun-u Umumiye” kurulur.

Padişah İkinci Abdülhamid’tir.

★★★

“Düyun-u Umumiye”, devlet içinde devlettir.

Kendi kolluk kuvveti bile vardı.

★★★

İstiklal Savaşı döneminde, Mustafa Kemal Paşa’nın Başkanı olduğu Ankara’daki TBMM, “Düyunu Umumiye” gelirlerine el koyar.

24 Temmuz 1923 Lozan Barış Antlaşması’yla, bu kurumun işleyişi sonlandırılır.

★★★

29 Ekim 1923’te kurulan Cumhuriyet, yokluklara rağmen, 1954’e kadar Osmanlı borçlarını öder.

★★★

Gerçekte, Osmanlı’nın sadece ekonomisi iflas etmemişti.

Ekonomideki bozulma, her devlette olduğu gibi, toplumsal sorunların tümünün ortaya çıkmasına neden olur.

Ve, Osmanlı çöküşe sürüklenir.

★★★

“İtibar” için yapılan saraylar, Osmanlı’nın çöküşünü önleyemez.

“İtibar” dedikleri, aslında felaketin ayak sesleriydi...

★★★

Oysa...

İslam dinine göre, “israf” haramdı.

Ama...

Gel, gör ki...

Halife olan........

© Sözcü