menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Merkep

207 1
13.07.2025

Bu pazar yazısına eğlenceli bir giriş yapacağım. Türkçemizde “merkep” diye bir sözcük var. Çoğumuz bunu “eşek” kelimesinin eş anlamlısı olarak biliriz. Pek tabii bu anlama da gelir. Ama merkep, çile çeken, insan dostu, biraz inatçı o güzel gözlü hayvanın has adı değildir. Sadece “binilen” demektir. Arapça “rkb” kökünden gelen rakaba; ata, eşeğe veya arabaya binmektir. Üstüne binilen her taşıt ister canlı ister cansız olsun merkeptir. Arapça “bahr” deniz, “berr” karadır. Eski Türkçede deniz taşıtlarına “merakib-i bahriye” kara taşıtlarına da “merakib-i berriye” denirdi. Bu tabirler artık kullanılmamaktadır. Rkb kökünden türeyen ve son zamanlarda sıkça kullanılan bir başka sözcük de “irtikap (irtikâb)”tır. İrtikap (rükub etme), bir varlığı “üstüne alma” daha doğrusu “üstüne geçirme” demektir. Suç üstlenmek değildir. İrtikap “bir kamu görevlisinin, ünvanının verdiği yetkiden yararlanarak, kurumu için mal veya hizmet satın aldığı özel firma veya kişilerden; hile, zorlama veya ikna yoluyla maddi menfaat sağlamasıdır”. Bu menfaat (parasal çıkar) kendisinin veya onun işaret ettiği........

© Sözcü